Europese Nacht van de Onderzoekers geeft vertrouwen in de toekomst

De uitverkochte Europese Nacht van de Onderzoekers, een wetenschapsfestival voor alle nieuwsgierigen, bood vrijdagavond een rijk palet aan wetenschap. Dit jaar was het programma iets anders opgezet, waardoor de activiteiten aangenaam verspreid waren over vier verdiepingen en het dak van Forum Groningen. Van tinnitus tot biodiversiteit, en van destructieve leiders tot een digitale wasbeurt: een verslag van de veelzijdige Nacht.

Dankzij wetenschap kunnen we als samenleving vooruit: met die woorden opende rector Jacquelien Scherpen de Europese Nacht van de Onderzoekers 2025. In het atrium van Forum Groningen sprak ze de aanwezige bezoekers toe. ‘Ik hoop dat mensen vanavond ontdekken welke mogelijkheden er zijn, dat ze input leveren aan de onderzoekers, en dat ze glimlachend naar huis gaan, vol vertrouwen in de toekomst.’

Van een klimaatcafé tot science shows, en van kroegcolleges tot een interactieve AI-map over de nieuwste ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie: met meer dan 55 programmaonderdelen viel er vrijdagavond volop te beleven in het uitverkochte Forum. Het letterlijke – en misschien ook wel figuurlijke – hoogtepunt was een astronomie-pubquiz op het dak van het Forum, waar bezoekers meer leerden over de mysteries van het universum. Een paar roltrappen lager vond een nieuw programma plaats in de openbare bibliotheek, met gesprekken over boeken over onder meer kunst en AI, en over queer zijn in de gezondheidszorg. Daarnaast konden belangstellenden luisteren naar verrassende combinaties, zoals de relatie tussen kunst en de energietransitie, of de verbinding tussen satire, kolonialisme en het klimaat.

Op elke verdieping waren bovendien talloze kleinere activiteiten, zo divers dat in vrijwel iedere hoek van het Forum iets te ontdekken viel. Het ene moment lieten bezoekers een stukje van hun kleding onderzoeken op microplastics, een paar verdiepingen lager gaven ze hun telefoon een ‘digitale wasbeurt’: het opruimen van data helpt immers flink bij het besparen van energie. Dit alles onder het genot van een drankje en muzikale optredens van de Groningse dj Qingting en de band The Lay.

Het hoofdprogramma vond zoals gebruikelijk plaats in de grote Rabozaal, met onder meer een boeiende lezing van bioloog Auke-Florian Hiemstra over vogelnesten ‘als spiegel voor de mens’. Eerder op de dag deelde hij dit verhaal ook met een jonger publiek tijdens de speciaal voor kinderen georganiseerde variant van de Nacht. Vervolgens stond in de Rabozaal een interview gepland met Alette Smeulers over destructieve leiders – en wat we kunnen doen tegen de Trumps en Poetins van deze wereld. Ook de twee andere hoofdshows waren niet te missen: over afro-muziek en hormonen. Kortom: voor ieder wat wils.

Deze laatste constatering gold ook voor de diverse (kleinere) programma’s die verspreid over de verdiepingen van het Forum plaatsvonden. Wat te denken van een cursus Gronings bij Olaf Vos, begeleid door een kort college van taalwetenschapper Merel Keijzer. Even verderop kregen bezoekers een koptelefoon op voor een ‘science battle’, waarin verschillende wetenschappers streden om het luisterende oor van de belangstellenden. Daarnaast zorgden workshops, kroegcolleges en dialoogsessies voor een levendige mix van onderwerpen, van circulaire plastics tot boeren en biodiversiteit.

‘Je mist meer dan je meemaakt,’ dichtte Martin Bril ooit. En dat is helemaal niet erg, voegde hij eraan toe. Dat credo leek ook te gelden voor de Europese Nacht van de Onderzoekers. De goedgevulde Nacht bevestigde het betoog van rector Jacquelien Scherpen: inspirerende onderzoekers lieten zien hoe wetenschap een blijvende, positieve invloed heeft op onze samenleving.

Het programma is gemaakt door: RUG Schools voor Wetenschap en Samenleving, Studium Generale, Universiteitsmuseum, Young Academy Groningen, Science LinX, Forum Groningen en BKB | Het Campagnebureau.

De Europese Nacht van de Onderzoekers wordt mede gefinancierd door de Europese Commissie, onder het Horizon Europe Onderzoek en Innovatie programma, grant agreement No.101162172 en Akkoord van Groningen.