Skip to ContentSkip to Navigation
Onderzoek Department of Genetics Research Lines Phelan-McDermid syndroom
University Medical Center Groningen

Introductie Phelan-McDermid syndroom

ook bekend als 22q13.3 deletie syndroom

Kernwoorden: Phelan-McDermid, PMS, 22q13, 22q13.3, Shank3, ring chromosome 22, ring 22

Phelan-McDermid syndroom

Het Phelan-McDermid syndroom of 22q13.3 deletie syndroom is één van de meest voorkomende microdeletie syndromen met meer dan 600 gevallen wereldwijd. Voor zover wij weten is het aantal patiënten met het Phelan-McDermid syndroom in Nederland ongeveer 50 kinderen en 25 volwassenen, maar waarschijnlijk is dit aantal hoger. Bij het Phelan-McDermid syndroom ontbreekt een stukje van chromosoom 22 (deletie). Dit kan ontstaan door een pure deletie (waarbij geen ander chromosoom betrokken is), een translocatie (het gaat samen met verlies of extra materiaal van een ander chromosoom) of door een ringvorm (de twee uiteinden van chromosoom 22 zitten aan elkaar). De belangrijkste verschijnselen van het Phelan-McDermid syndroom zijn neonatale hypotonie (spierslapte na de geboorte), globale vertraging van de ontwikkeling, een matige tot ernstige verstandelijke beperking en vertraging of afwezigheid van de spraakontwikkeling. Meer dan 50% van de patiënten vertoont autisme of autismeachtig gedrag (1).

Betrokkenheid van SHANK3

In 80-85% van de gevallen is de deletie nieuw ontstaan. In vrijwel alle gevallen ontbreekt hierdoor het SHANK3 gen, de erfelijke code voor het SHANK3 eiwit. Dit SHANK3 eiwit zorgt voor een goede opbouw van de hersencellen op de plaats waar de signalen tussen de hersencellen worden overgebracht (synaps) (2). Door de deletie is het SHANK3 eiwit minder aanwezig in de hersenen bij patiënten met het Phelan-McDermid syndroom. Daarnaast is gebleken dat SHANK3 ook een rol speelt bij een deel van de patiënten met een verstandelijke beperking of met autisme (3,4). Gedacht wordt daarom dat de neurologische verschijnselen (ontwikkeling en gedrag) bij het Phelan-McDermid syndroom met name veroorzaakt worden door een tekort aan SHANK3.

Onderzoek in het UMC Groningen

In Groningen willen wij onderzoeken wat de effecten zijn van intranasale insuline op de ontwikkeling en het gedrag van kinderen met het Phelan-McDermid syndroom. Kinderen vanuit heel Nederland zullen meewerken aan dit onderzoek. Voor meer informatie over dit onderzoek zie 'Insuline neusspray bij kinderen'.

Daarnaast willen we in kaart brengen:

  • hoe de ontwikkeling en het gedrag is van Nederlandse kinderen met het Phelan-McDermid syndroom.
  • hoe het Phelan-McDermid syndroom zich ontwikkelt bij volwassenen met dit syndroom.
  • wat de relatie is tussen SHANK3 en de verschijnselen van het Phelan-McDermid syndroom.

Zie ook deze artikel " Bruggenbouwers - bruggen tussen de genetica en de patiënten, hun familie en hulpverleners". Artikel door Conny van Ravenswaaij in Jij&Ik , het magazine voor mensen met een zeldzame aandoening. Nr 1/ Zomer 2013, blz 72-74. Uitgever Stichting Chromosome Foundation.

Contact: Conny van Ravenswaaij-Arts, MD, PhD, webpage

Literatuur

Is there an effect of intranasal insulin on development and behaviour in Phelan-McDermid syndrome? A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Zwanenburg RJ, Bocca G, Ruiter SA, Dillingh JH, Flapper BC, van den Heuvel ER, van Ravenswaaij-Arts CM. Eur J Hum Genet. 2016 Dec;24(12):1696-1701. pdf of paper

Neuropsychological phenotype and psychopathology in seven adult patients with Phelan-McDermid syndrome: implications for treatment strategy . Egger JIM, Zwanenburg RJ, van Ravenswaaij-Arts CMA, Kleefstra T, Verhoeven WMA. Genes Brain Behav. 2016;15(4):395-404.

Developmental phenotype in Phelan-McDermid (22q13.3 deletion) syndrome: a systematic and prospective study in 34 children. Zwanenburg RJ, Ruiter SAJ, van den Heuvel ER, Flapper BCT and Van Ravenswaaij-Arts CMA. Journal of Neurodevelopmental Disorders 2016;8:16.

A stepped wedge design for testing an effect of intranasal insulin on cognitive development of children with Phelan-McDermid syndrome: a comparison of different designs. Van den Heuvel ER, Zwanenburg RJ, Van Ravenswaaij-Arts CM. Stat Methods Med Res. 2014 Nov 19. pii: 0962280214558864. pdf of paper

Clinical and genomic evaluation of 201 patients with Phelan-McDermid syndrome. Sarasua SM, Boccuto L, Sharp JL, Dwivedi A, Chen CF, Rollins JD, Rogers RC, Phelan K, DuPont BR. Hum Genet. 2014 Jul;133(7):847-59. doi: 10.1007/s00439-014-1423-7. Abstract

Phelan K, McDermid HE. The 22q13.3 Deletion Syndrome (Phelan-McDermid Syndrome). Mol Syndromol. 2012 Apr;2(3-5):186-201. Overzichtsartikel van de klinische verschijnselen

Saupe J, Roske Y, Schillinger C, Kamdem N, Radetzki S, Diehl A, Oschkinat H, Krause G, Heinemann U, Rademann J. Discovery, structure-activity relationship studies, and crystal structure of nonpeptide inhibitors bound to the Shank3 PDZ domain. ChemMedChem. 2011 Aug 1;6(8):1411-22. doi: 10.1002/cmdc.201100094. Overzichtsartikel over het Shank3 eiwit.

Gong X, Jiang YW, Zhang X, An Y, Zhang J, Wu Y, Wang J, Sun Y, Liu Y, Gao X, Shen Y, Wu X, Qiu Z, Jin L, Wu BL, Wang H. High proportion of 22q13 deletions and SHANK3 mutations in Chinese patients with intellectual disability. PLoS One. 2012;7(4):e34739. free PMC article pdf. Gaat over de relatie tussen SHANK3 en een verstandelijke beperking.

Moessner R, Marshall CR, Sutcliffe JS, Skaug J, Pinto D, Vincent J, Zwaigenbaum L, Fernandez B, Roberts W, Szatmari P, Scherer SW. Contribution of SHANK3 mutations to autism spectrum disorder. Am J Hum Genet. 2007 Dec;81(6):1289-97. free PMC article pdf. Gaat over de relatie tussen SHANK3 en autisme.

Laatst gewijzigd:27 maart 2017 11:24
View this page in: English