De ándere boekencollectie van prof. Stefan Radt

Op 22 november 2017 overleed op 90-jarige leeftijd de eminente en geliefde hoogleraar Griekse taal- en letterkunde Stefan Lorenz Radt. Zijn uitgebreide boekencollectie heeft hij nagelaten aan de Universiteitsbibliotheek. In september 2018 zijn ca. 350 strekkende meter boeken, tijdschriften en wetenschappelijke documenten overgebracht vanuit het huis van de familie Radt in Onnen naar het boekenmagazijn op de campus Zernike. Enkele tientallen oude drukken bewaren we in de kluis bij de afdeling Bijzondere Collecties van de UB.

Zoals te verwachten viel, bestaat het legaat van prof. Radt voor ca. 80% uit werken van klassieke auteurs, in talloze edities. Maar door een mailwisseling met een Duitse promovenda werd onze aandacht gevestigd op een andere deelcollectie, nl. de Duitse letterkunde. Deze onderzoekster, Daniela Aharon, werkt momenteel aan een proefschrift over de “Jugendkulturbewegung” (JKB).

Dit was een radicale jeugdbeweging die actief was in universiteitssteden als Wenen, München en Berlijn en in de jaren 1913-1914 een hoogtepunt kende. De beweging organiseerde discussiegroepen, gaf een tijdschrift uit (“Der Anfang”) en was gelieerd aan de “Freie Studentenschaft”. Fritz Radt en Jula Radt-Cohn, de ouders van Stefan, waren beiden actief in deze beweging, evenals Fritz’ zuster Grethe en de bekende cultuurfilosoof Walter Benjamin (1892-1940). Samen vormden zij een hechte vriendenclub. Jula Cohn (1894-1982), zelf actief als beeldhouwster, bezocht ook de bijeenkomsten (“Salons”) van de kunstschilderes Sabine Lepsius (1864-1942), waar zij in contact kwam met de bekende Duitse dichter Stefan George (1868-1933).

George had een grote schare bewonderaars en volgelingen. Jula was zeer enthousiast over hem. Ze verzamelde zijn werk, imiteerde zijn handschrift en vernoemde haar zoon naar hem.

Met deze familiegeschiedenis in het achterhoofd catalogiseren we momenteel de boekencollectie van Stefan Radt. En inderdaad, in zijn verzameling bevinden zich veel boeken die oorspronkelijk van Jula zijn geweest. Haar naam, in de kenmerkende ‘George-stijl’, treffen we in deze werken aan, soms vergezeld van de naam van de schenker. In enkele gevallen betreft het bijzondere exemplaren, genummerd en gedrukt in een kleine oplage. Deze boeken bewaren we in de kluis bij Bijzondere Collecties en zijn daar ter inzage.

De boeken afkomstig van Jula zijn ook als zodanig als een aparte collectie in de catalogus terug te vinden. Omdat het catalogiseren van deze hele collectie voorlopig nog niet is afgerond, zal het aantal treffers zeker nog toenemen. Dat geldt natuurlijk ook voor de kerncollectie uit het legaat.

Twee specifieke zoekacties in onze catalogus SmartCat:

Overigens heeft professor Radt in zijn testament bepaald dat we dubbele exemplaren uit zijn collectie mogen schenken aan de leden van de vakgroep Griekse en Latijnse taal en cultuur, de vakgroep Duitse taal- en letterkunde en aan het personeel van de Universiteitsbibliotheek. Zodra de tijden het toelaten, zullen we een dergelijke schenking organiseren.

Het omvangrijke wetenschappelijk archief van prof. Radt dient nog te worden geïnventariseerd. Een van de hierin aanwezig mappen heeft het opschrift “correspondentie Verwey-George”. De Nederlandse dichter Albert Verwey (1865-1937) kreeg in 1914 een eredoctoraat aan Rijksuniversiteit Groningen, en hij was een groot bewonderaar van Stefan George. Stefan Radt speelde een belangrijke rol bij de uitgave van de correspondentie tussen George en Verwey, die is verschenen onder de titel “Albert Verwey en Stefan George: de documenten van hun vriendschap”. Voor onderzoekers bevat het archief van prof. Radt nog veel meer schatten. Wie zoekt, zal vinden. U bent van harte welkom.

Met dank aan Daniela Aharon