Logistieke kennis toegepast op de organisatie van het onderwijsproces
We staan midden in een grote verandering in het onderwijs: de overgang naar het gepersonaliseerd leren. Het organiseren ervan is geen eenvoudige klus. Want hoe zorg je ervoor dat ieder kind op het juiste moment kan leren volgens zijn of haar eigen behoefte? Mogelijk helpt de inspiratie en kennis uit de logistieke wereld bij de oplossing van dit vraagstuk. Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) werken samen met studenten en een groot netwerk van scholen uit het voortgezet onderwijs aan dit vraagstuk.
In het project Lean voor het Voortgezet Onderwijs wordt gezamenlijk gewerkt aan nieuwe logistieke technieken om gepersonaliseerd leren te organiseren. De kennis van logistiek is op veel plekken in onze samenleving te zien, zoals in een haven. ‘We kunnen containers op een schip allemaal afzonderlijk van elkaar behandelen, maar we kunnen ook containers met dezelfde kenmerken clusteren‘, legt hoogleraar Iris Vis uit. Deze inzichten zijn ook in een onderwijscontext te plaatsen. Dat biedt inspiratie voor het ontwikkelen van technieken om clusters van leerlingen vast te stellen op basis van bijvoorbeeld de leersnelheid en de voortgang. Vervolgens kun je aan zo’n groep de juiste docent koppelen.
De meerwaarde van wetenschappelijk onderzoek
De onderzoekers werken samen met het Zo.Leer.Ik!-scholennetwerk, waarin middelbare scholen zijn vertegenwoordigd die gepersonaliseerd leren invoeren in het onderwijs. Wim Kokx, bestuurder Openbare Scholengroep Vlaardingen Schiedam, is de voorzitter van het Zo.Leer.Ik! netwerk. Hij vertelt: ‘Het onderwijslandschap is al honderd jaar hetzelfde als het gaat om de manier waarop we instructies organiseren, lesstof verwerken en toetsen. Bij gepersonaliseerd leren gaat het om de vraag: hoe kunnen we het leren beter afstemmen op de leerling? De samenwerking tussen het scholennetwerk en de RUG zorgt ervoor dat we inzicht krijgen in hoe we dit organisatorisch moeten aanpakken. Bijvoorbeeld als het gaat om het gebruik van de roosters.’
Kennis waar de mens een rol speelt
De vraag van de scholen is tegelijkertijd een vraag om nieuw fundamenteel onderzoek naar het ontwikkelen van logistieke modellen waarin de mens centraal staat, omdat het onderwijsvraagstuk over leerlingen gaat. Een goed voorbeeld daarvan is het meenemen van het keuzegedrag van leerlingen bij het doen van voorspellingen over welke les een leerling wil gaan volgen. ‘De vakgroep Operations, waar het onderzoek wordt uitgevoerd, heeft overigens meer ervaring met onderzoek naar logistiek en de rol van de mens in de dienstverlenende sectoren, zoals de zorg of van bibliotheken’, zo stelt Vis.
De eerste resultaten
De eerste resultaten zijn inmiddels uitgebracht in een onderzoeksrapport. In dit rapport staan de eerste inzichten die zijn opgeleverd over de toepassing van logistieke kennis in de kernonderwijsprocessen van middelbare scholen. Belangrijke bouwstenen uit dit onderzoek zijn de conceptualisatie en visualisatie van gepersonaliseerd leren en de simulatie en het ontwikkelen van nieuwe besturingsregels. Het onderzoek vormt hiermee een duidelijke opmaat voor meer vraag-gestuurd academisch onderzoek in deze richting. De samenwerking tussen het Zo.Leer.Ik!-netwerk en de RUG is dus nog lang niet uitgeleerd. Zal de nieuwe organisatievorm straks ook weer honderd jaar meegaan?