Skip to ContentSkip to Navigation
UniversiteitsmuseumOnderdeel van Rijksuniversiteit Groningen
Universiteitsmuseum
Universiteitsmuseum Geschiedenis van de Rijksuniversiteit Groningen Studentenleven

Studentenleven vanaf de oprichting in 1614

Mensamenu
Mensamenu. Klik op de afbeelding voor een vergroting

In de 17e en 18e eeuw woonden studenten doorgaans op kamers bij particulieren, meestal op basis van kost en inwoning. Studenten konden daarnaast ook in de burse (mensa) eten tegen een kleine vergoeding.

Op het menu stond bijvoorbeeld: '...warm bier ende broodt, grof vleesch, boter ende kaas. Des avonds: melck ende wegge, grof vleesch, een gebraedt, met een oortiens poffe voor elcke student'.

Rustig eten was er overigens niet bij in de mensa. Geregeld waren er opstootjes of werd er gegooid met eet- en drinkgerij.

Vrije tijd

In de 17e en 18e eeuw waren er nog weinig uitgaansgelegenheden in de stad, maar je kon wel naar de kroeg, het koffiehuis of de kaatsbaan.

schermschool
Schermschool

De universiteit zorgde ervoor dat studenten dansles, paardrijles of schermles konden nemen. Het bestuur van de universiteit vond dit wel genoeg. Toneelspelen bijvoorbeeld werd als zedeloos, rustverstorend en niet bevorderlijk voor de studie beschouwd en was dan ook verboden.

Van een georganiseerd studentenleven was nog geen sprake, maar studenten leefden zich wel uit in onderlinge gevechten van illegale verenigingen, de collegia nationalia, en ontgroeningspartijen. Daarbij ging het er soms heftig aan toe met getrokken degens of het gooien met stenen. De Collegia waren dan ook verboden.

Bommenberend

In 1665 werd Groningen door de bisschop van Munster ("Bommenberend") belegerd. Vrijwel alle 120 studenten meldden zich vrijwillig om de stad te verdedigen. Onder het wakend oog van hoogleraren liep de compagnie wacht op de stadswallen. De dreiging nam al snel af en na twee maanden wachtlopen werd de compagnie ontbonden en konden de colleges worden hervat.

studentenvaandel
Vaandel van de Vrijwillige Studenten Compagnie, 1665

Op 18 juli 1672 bestookte Bommenberend opnieuw de stad met bommen, granaten en gloeiende kogels, zodat op veel plaatsen brand uitbrak. Terwijl de studenten onder bevel van generaal Rabenhaupt de stad hielpen verdedigen, probeerde de senaat het academiegebouw en de bibliotheek met tonnen water te bewaken. Toen na vier maanden het gevaar was geweken, werd de compagnie ontbonden.

Het Gronings Ontzet wordt nog elk jaar herdacht op 28 augustus.

Maskeraden en openluchtspelen

Het was vanouds niet gebruikelijk de studenten bij universitaire festiviteiten te betrekken. Pas bij het tweede universitaire eeuwfeest in 1814 deden studenten mee aan de feestelijkheden. Ze organiseerden spontaan een maskerade door het centrum van Groningen die enorme belangstelling trok. In de loop van de 19e eeuw werd de maskerade traditioneel het hoogtepunt van het lustrum. De optochten werden steeds overdadiger en kostbaarder. De volgende maskerade moest de vorige overtreffen, waarbij de kosten hoog opliepen.

maskerade
Een maskerade in de Oude Boteringestraat, 1836

Eind 19e eeuw raakte de maskerade op z’n retour. Behalve de hoge kosten vond men dergelijke optochten niet meer in de tijd passen. In navolging van andere universiteiten werd de maskerade vervangen door een openluchtspel. Na 1945 kregen de lustrumvieringen een ander karakter. Er werd een feestelijk programma samengesteld, waarbij ook de burgerij werd betrokken.

Laatst gewijzigd:13 augustus 2021 13:22