De brieven van professor Herman Maximilien de Burlet

Het Universiteitsmuseum heeft, naast een grote collectie objecten, ook een omvangrijk archief. Ook uit de Tweede Wereldoorlog zijn veel stukken bewaard gebleven, waaronder een briefwisseling tussen twee hoogleraren: anatoom-patholoog dr. Herman Maximilien de Burlet (1883 – 1957) en zijn Duitse collega Albert Fischer (1892-1969).

De Burlet was getrouwd met een dochter van een steenrijke Duitse krantenmagnaat en door zijn huwelijk misschien wel de rijkste Groningse hoogleraar van die tijd. Hij bewoonde een groot landhuis tussen Haren en Glimmen, genaamd ‘De Dobbe’. De Burlet was openlijk ‘deutschfreundlich’ en sloot zich in de jaren veertig aan bij de Nationaal Socialistische Beweging (NSB). Tijdens de Duitse bezetting was De Burlet (1942 – 1945) tevens rector magnificus van de Rijksuniversiteit Groningen.

Fischer was decaan aan de Medische Faculteit van de Christian-Albrechts-Universität in Kiel en tevens hoogleraar Chirurgie aan de Universiteit van Giessen. Om verbonden te mogen blijven aan beide universiteiten moest Fischer zich in 1933 aansluiten bij de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP). Fischer was overigens absoluut geen sympathisant van de partij, in tegenstelling tot De Burlet.

Inhoudelijk gezien zijn de brieven niet bijzonder te noemen. De twee schreven over onderzoek en nodigden elkaar uit voor voordrachten. Een bijzondere vermelding verdienen echter de brieven met postzegels van Adolf Hitler en stempels met hakenkruis. De poststukken uit deze periode zijn voor verzending allemaal ‘geöffnet’. Dit gebeurde in alle bezette landen tijdens de oorlog.

Het censureren van brieven in Duitsland leidde in eerste instantie nauwelijks tot vertraging, tot 16 maart 1945. Vanaf toen moesten alle poststukken, bestemd voor het buitenland, aan het loket van een postkantoor worden aangeboden. De loketambtenaar ging vervolgens na of er geen sluitzegels of etiketten gebruikt werden om verborgen berichten te sturen. Pas daarna werden de postzegels door de ambtenaar op het stuk geplakt.

Het is ons onbekend of De Burlet en Fischer na de oorlog nog correspondeerden. De Burlet werd meteen na de oorlog oneervol ontslagen door koningin Wilhelmina en werkte daarna in Philadelphia. Hij overleed in 1957 in het Duitse Köningswinter.