Het Schweitzerziekenhuis duiden in zijn geschiedkundige context

Toen mevrouw Joosse-Bouma de Wetenschapswinkels benaderde omdat ze haar levensverhaal wilde delen, is ze via de Wetenschapswinkel aan geschiedenisstudent Wes Eeuwes gekoppeld. Mevrouw Joosse-Bouma was een van de eerste vrouwelijke gynaecologen in Nederland en werkzaam in het ziekenhuis van Albert Schweitzer. Wes onderzocht hoe we de visie van Albert Schweitzer en de bijhorende visie van Schweitzer’s ziekenhuis in begin twintigste eeuws Gabon het beste kunnen duiden en kunnen plaatsen in zijn geschiedkundige context.

In 1913 richtte medicus, filosoof en theoloog Albert Schweitzer een ziekenhuis op in het plaatsje Lambaréné in Gabon. Schweitzer verkondigt dat hij dit doet omdat het zijn christelijke roeping is en wil zich hiermee afzetten tegen het al bestaande missie/zendingshospitaal en het overheidsziekenhuis. Alhoewel de visies van deze laatstgenoemde ziekenhuizen vrij duidelijk zijn, is het idee achter het Schweitzerziekenhuis nog moeilijk te achterhalen. Is het een ziekenhuis met een nobele ideologie of is het kolonialisme in een andere verpakking? Dat probeerde Wes in zijn paper te beantwoorden.

Onderzoek

Eeuwes analyseerde hoe het Schweitzerziekenhuis verschilde van andere Europese medische instellingen in Afrika. Hij richtte zich op de relatie tussen het ziekenhuis en de lokale bevolking. Daarnaast achterhaalde Wes de drijfveren van Schweitzer achter het ziekenhuis. Dit deed hij door literatuuronderzoek in combinatie met het interview met mevrouw Joosse-Bouma. Door literatuuronderzoek te combineren met anekdotes uit het interview, kon Wes Schweitzers visie goed vergelijken met hoe het er in het ziekenhuis eraan toe ging. Zo komt er een genuanceerd beeld naar voren van Schweitzer.

Conclusies

‘Om het Schweizerziekenhuis te duiden en te vergelijken met de andere Europees medische instellingen in Afrika, moet men eigenlijk Schweitzer duiden en zijn visie', schrijft Eeuwes. Dit is dan ook wat Eeuwes in zijn onderzoek heeft gedaan. Daaruit komt een genuanceerd beeld van een medicus naar voren, die in het begin van de twintigste eeuw naar Afrika vertrekt om daar een ziekenhuis te beginnen. In het paper komt Schweitzer aan de ene kant naar voren als een bevlogen man met een passie voor het helpen van zijn medemens. Echter, laat Eeuwes ook zien dat deze bevlogenheid niet altijd komt vanuit de goedheid van Schweitzer's hart maar ook vanuit een koloniale houding tegenover de lokale bevolking.