Podcast 'Echo's - verhalen uit vier eeuwen Groningse universiteit' (Ukrant)

Echo's is de historische podcast van Ukrant.nl, het nieuwsmedium van de Rijksuniversiteit Groningen.

Historica en journalist Christien Boomsma en wetenschapsjournalist Rob van der Wal laten je hierin kennismaken met fascinerende mensen en opmerkelijke verhalen uit ruim vier eeuwen geschiedenis van de Rijksuniversiteit Groningen. Van vervolgde Schotse studenten, die hun heil zochten in 17e-eeuws Groningen, tot een Russische spion, die een natuurkundige om zijn vinger wond.

Aflevering 1: Een student geneeskunde werd een keiharde verzetsstrijder

Reint Dijkema was een heel gewone geneeskundestudent. Hij woonde op kamers, zat bij een studentenvereniging. Hij had een vriendinnetje met wie hij wilde trouwen. En toen werd het 10 mei 1940 en veranderde alles.

Aflevering 2: Hoe Petrus Camper verschil zocht tussen zwarte en witte mensen

Wat is het verschil tussen witte en zwarte mensen? Is er eigenlijk verschil? Met die vraag in zijn achterhoofd waagde de anatoom Petrus Camper zich aan de openbare ontleding van het lichaam van een zwarte man. De dag was 16 april 1766. Plaats van handeling: de voormalige sacristie van de Groningse Broerkerk.

Aflevering 3: De dag dat een stoomauto door Groningen reed

Niet de gebroeders Spijkers lieten de eerste auto rijden in Nederland in 1899. Die eer behoort aan de Groningse wetenschapper Sibrandus Stratingh. Al in 1834 reed hij door de straten van Groningen met zijn zelfontworpen stoomauto. Maar toen moest hij steun zoeken voor zijn revolutionaire ontwerp. En dat bleek lastiger dan gedacht. 

Aflevering 4: Een rebelse veldprediker

Drie Schotse studenten arriveerden in 1683 aan de Groningse academie. Ze waren lid van een strenge conservatieve stroming en werden vervolgd in hun thuisland. Ze deelden een droom: dominee worden, zodat ze konden preken en dopen in Schotland. Die droom werd voor een van de drie werkelijkheid: de Schotse James Renwick werd bevestigd, ondanks hevige protesten van zijn tegenstanders.

Aflevering 5: Waarom Charlotte Jacobs meer is dan ‘de zus van’

Iedereen kent Aletta Jacobs: de vrouw die in 1871 de eerste officiële vrouwelijke student van Nederland werd. Degene die ook de eerste vrouwelijke arts van Nederland was en haar hele leven streed voor vrouwenrechten. 

Maar wie kent Charlotte? De tweede vrouwelijke student, maar wel de eerste vrouwelijke apotheker? Ouder dan Aletta, maar iemand die zich later alsnog wist te onttrekken aan wat de maatschappij van haar verwachtte? Ze verdient ze meer te zijn dan enkel ‘de zus van…’

Aflevering 6: De vloek van een modern laboratorium

Het was een van de modernste laboratoria ter wereld toen het Physisch Laboratorium aan de Westersingel werd geopend in 1892. IJzervrij en vrijwel trillingsvrij, zodat fysicus Herman Haga er zijn onderzoek kon doen.

Maar wat Haga niet kon weten, was dat datzelfde laboratorium zou zorgen dat zijn experimenten met röntgenstraling door niemand kon worden herhaald. En zo liep een briljante onderzoeker een Nobelprijs mis.

Aflevering 7: Een Russische spion in Groningen

Iedereen stond op scherp in de jaren vijftig. Zowel de Russen als de Amerikanen deden volop kernproeven in een strijd om superioriteit op het gebied van kernwapens. Beide machtsblokken zetten spionnen in om informatie verzamelen. En juist in die tijd haalde RUG-natuurkundige en kernfysicus Hendrik Brinkman een veelbelovende promovendus naar Groningen. Tenminste, dat dacht hij. Want Runar Gåsström werd onderzocht door vrijwel iedere geheime dienst uit de westerse wereld.

Aflevering 8: De vrouw die de vierde dimensie zag

Wiskundigen en natuurkundigen denken en rekenen tegenwoordig in veel meer dan drie dimensies. Sterker nog, de snaartheorie – die probeert de werking van alle krachten in de natuur te verenigen – heeft er maar liefst elf. Maar in het begin van de negentiende eeuw was zelfs de vierde dimensie al revolutionair. Bedenken hoe die eruit zou zien, vergde heel veel denk- en rekenwerk voor de Groningse wiskunde Hendrik Pieter Schoute. Maar toen ontmoette hij Alicia Boole Stott. Een vrouw uit Groot-Brittannië die zonder enige scholing kartonnen modellen maakte die precies klopten met wat hij had berekend.