Anderhalve eeuw Zwols. Vocaalveranderingsprocessen in de periode 1838-1972
Promotie: mw. P.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn, 14.30 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Proefschrift: Anderhalve eeuw Zwols. Vocaalveranderingsprocessen in de periode 1838-1972
Promotor(s): prof.dr. H.W.H. Niebaum
Faculteit: Letteren
Vocaalveranderingen in de stadstaal van Zwolle
Centraal in het onderzoek van Philomène Bloemhoff-de Bruijn staan de vocaalveranderingen die zich gedurende een periode van 150 jaar hebben voltrokken binnen de taal van de stad Zwolle. Het onderzoek is uitgevoerd op basis van 19e-eeuwse publicaties in deze stadstaal. Zij vergeleek die taal met het modern gesproken Zwols. Er blijken in die periode veel vocaalveranderingen te zijn opgetreden. Enkele vocaalwijzingen hebben al in de loop van de 19e eeuw plaatsgevonden en kunnen zelfs vrij nauwkeurig gedateerd worden, bijv. de ontwikkeling waarbij zeen tot zien werd, neet tot niet, en waor ‘waar’ en jaor ‘jaar’ tot wöör, jöör.
In het proefschrift komen eerst aan de orde de overige wijzigingen die werden gevonden: woorden en uitdrukkingen raakten verouderd, bepaalde woordvormen verdwenen en betekenissen veranderden. Opvallend zijn de wijzigingen binnen het systeem van de persoonlijke en bezittelijke voornaamwoorden. Achtereenvolgens worden acht gesignaleerde vocaalveranderingen besproken. Daarna worden de wijzigingen van eenzelfde aard bijeengevoegd en nader bestudeerd.
Ten slotte volgen de conclusies: de vocaalveranderingen blijken in principe allemaal natuurlijke en regelmatige processen. Sommige natuurlijke processen blijken enigermate beïnvloed door de standaardtaal, maar deze heeft de klankveranderingen nooit veroorzaakt. De verschillende processen hebben elkaar niet of nauwelijks beïnvloed of teweeggebracht. De niet voltooide klankontwikkelingen verspreiden zich op lexicaal diffuse wijze. Er is geen positieve correlatie tussen de frequentie van de woorden en het participeren in de verandering. Frequente woorden blijven juist aanwijsbaar achter in enkele nog niet voltooide klankveranderingen.
Philomène Bloemhoff-de Bruijn (Zwolle, 1953) studerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij promoveert aan de Faculteit der Letteren. Bloemhoff-de Bruijn is projectleider streektaal bij de IJsselacademie.
Laatst gewijzigd: | 13 maart 2020 01:01 |
Meer nieuws
-
13 mei 2024
Moleculen stilzetten
In zijn laboratorium bouwt natuurkundige Steven Hoekstra aan een opstelling die bestaat uit twee delen: een apparaat dat moleculen van barium-fluoride maakt, en een ander apparaat dat deze moleculen bijna stilzet om ze te kunnen onderzoeken.
-
06 mei 2024
Impact: Gebruik van geografische-ruimtelijke data bij internationale ontwikkelingssamenwerking
Een van de genomineerde studenten voor de Ben Feringa Impact Award 2024 is Jonas Göbel. Göbel is genomineerd voor zijn stageonderzoek naar het gebruik van geografische-ruimtelijke data op het gebied van internationale ontwikkelingssamenwerking.
-
03 mei 2024
NWO Impact Explorer voor Suzanne Manizza-Roszak voor impactvol postkoloniaal literatuuronderzoek
Suzanne Manizza-Roszak, Universitair Docent Engels aan de Faculteit Letteren heeft een NWO Impact Explorer subsidie ontvangen voor haar postkoloniale literatuuronderzoek en het project om de resulataten te vertalen naar maatschappelijke impact.