An eye for change
| Promotie: | G. (Gerrit) Potkamp |
| Wanneer: | 16 april 2024 |
| Aanvang: | 12:45 |
| Promotors: | prof. dr. M.E. (Martine) Maan, prof. dr. R.S. (Rampal) Etienne |
| Copromotor: | dr. L.P.W.G.M. (Louis) Jacobus Mgn Van De Zande |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Science and Engineering |
Evolutionaire consequenties plasticiteit visueel systeem bij cichliden
Gerrit Potkamp bestudeerde het verband tussen soortvorming en plasticiteit (niet genetische aanpassing) in het visuele systeem van Afrikaanse cichliden.
Potkamp: 'Biologen hebben al lang de patronen van biodiversiteit proberen te begrijpen. Darwin liet zien dat de omgeving een belangrijke factor in soortvorming is, aangezien de omgeving natuurlijke selectie op eigenschappen van organismen uitoefent. Wanneer deze selectie is gericht op erfelijke eigenschappen, zal langzaam een genetische verandering evolueren, en zal de eigenschap onder selectie veranderen. Sommige eigenschappen zijn echter plastisch, en kunnen veranderen in reactie op de omgeving, zonder genetische veranderingen. Dit fenomeen, fenotypische plasticiteit, kan soortvorming beïnvloeden, maar het is onbekend of plasticiteit soortvorming versterkt of afremt, als het al een effect heeft.
In dit proefschrift bestudeerde ik daarom het verband tussen soortvorming en plasticiteit in het visuele systeem van Afrikaanse cichliden, een familie van de vissen. Cichliden zijn één van de meest soortenrijke families van gewervelden en komen voor in een breed spectrum aan aquatische leefomgevingen die verschillen in lichtomstandigheden. Ik bestudeerde het verband tussen plasticiteit en soortvorming op meerdere niveaus en combineerde data over genexpressie, data over het gedrag van de vissen en data over de leefomgevingen waar de cichliden voorkomen.
Mijn resultaten laten zien dat visuele plasticiteit aanzienlijk verschilt tussen soorten, op alle bestudeerde niveaus, maar dat plasticiteit geen consistente rol heeft gespeeld in de soortvorming in Afrikaanse cichliden, geen versterkende en ook geen afremmende rol. De resultaten van mij onderzoek onderstrepen ook het belang om dit soort evolutionaire vragen te bestuderen op meerdere niveaus, door bijvoorbeeld onderzoek naar genexpressie te combineren met onderzoek naar gedrag. Alleen dan zullen we in staat zijn de evolutionaire gevolgen van fenotypische plasticiteit te begrijpen.'