Slaaptekort doet in hersenen hippocampus krimpen
Een goede nachtrust is in de huidige 24-uurssamenleving een hele opgave. Een tekort aan slaap kan echter zeer schadelijke gevolgen hebben voor de hersenen. De Groningse neurobioloog Peter Meerlo en zijn collega Arianna Novati laten zien dat de hippocampus, het hersengebied dat betrokken is bij leren, geheugen en emoties, zelfs krimpt bij ratten met een chronisch slaaptekort.
Peter Meerlo en Arianna Novati onderzochten de hersenen van laboratoriumratten die slechts vier uur per dag nachtrust kregen, terwijl de dieren normaal ruim tien uur slapen. In eerder onderzoek vond Meerlo al dat een week slaaptekort ernstige gevolgen heeft voor het rattenbrein: het serotoninesysteem, dat betrokken is bij stress en emotie, raakt ontregeld en is veel minder gevoelig voor de neurotransmitter serotonine.
Kleinere hippocampus
Een maand lang slaaptekort blijkt echter ook gevolgen te hebben voor de rattenhersenen zelf. Meerlo en Novati ontdekten dat er dan veranderingen in de hersenstructuur optreden. Meerlo: ‘Bij ratten die een maand lang te weinig hebben geslapen, zien we het hersengebied dat betrokken is bij leren, geheugen en emoties -de hippocampus- ongeveer tien procent kleiner worden. De hippocampus blijkt dus heel gevoelig voor verstoringen zoals slaaptekort.’
Depressie
Een verkleining van de hippocampus zou van invloed kunnen zijn op leerprestaties en stemming. Meerlo: ‘Ook bij depressieve patiënten is een verkleining van de hippocampus en een ontregeld serotoninesysteem te meten. Deze resultaten bevestigen dan ook dat slaapproblemen niet alleen tot de symptomen van depressie behoren, maar ook oorzaak kunnen zijn.’
Omkeerbaar
Of de krimp van de hippocampus omkeerbaar is, weet Meerlo nog niet: ‘Dat is een van de belangrijke vragen voor ons vervolgonderzoek. We weten alleen dat er krimp is; het mechanisme is nog onduidelijk. Misschien sterven de hersencellen af of vermindert de aanmaak van nieuwe cellen; maar de aanwezige cellen kunnen ook gewoon afnemen in volume.’
24-uurssamenleving
Slaaptekort is een fenomeen dat steeds vaker voorkomt in de Westerse samenleving. Niet alleen bij volwassen die te maken hebben met ploegendiensten of een hoge werkdruk, maar ook bij kinderen die tot laat televisie kijken of surfen op het internet en de volgende ochtend weer vroeg op school zitten. De onderzoeksresultaten dwingen ons om slaap in de huidige 24-uurssamenleving serieuzer te nemen, aldus Meerlo: ‘We houden ons bezig met gezond eten, niet roken, genoeg lichaamsbeweging. Maar voldoende nachtrust schiet er vaak bij in, terwijl slaap ook gewoon in dat rijtje met goede gewoontes zou moeten staan.'
Curriculum Vitae
Peter Meerlo (1966) studeerde in 1991 af als bioloog aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar hij in 1997 promoveerde in de biologie van hersenen en gedrag. Vervolgens heeft hij als postdoc in Chicago gewerkt, waarna hij in 2002 terugkeerde naar Groningen. Meerlo, die beschikt over een Vidi-grant van NWO, is de co-promotor van Arianna Novati (Italië, 1979), die 3 februari 2012 aan de RUG promoveert op dit onderzoek. De titel van haar proefschrift luidt: Sleep loss, brain vulnerability and psychopathology: experimental studies on the neurobiological consequences of chronic sleep restriction in rats.
Noot voor de pers
Meer informatie: dr. Peter Meerlo, e-mail: p.meerlo rug.nl, tel.: (050) 363 2334
Laatst gewijzigd: | 13 maart 2020 01:51 |
Meer nieuws
-
05 september 2024
ERC Starting Grants voor twee RUG-onderzoekers
Twee onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), beide van de Faculty of Science and Engineering, ontvangen een European Research Council (ERC) Starting Grant: Jingxiu Xie en Gosia Wlodarczyk-Biegun. De Starting Grants bestaan uit elk...
-
23 juli 2024
De chips van de toekomst
Onze computers gebruiken onnodig veel energie, en bovendien lopen we tegen de limieten van onze huidige technologie aan. Dus werkt CogniGron aan nieuwe materialen die het menselijk brein kunnen nabootsen, en ontwikkelt CogniGron-hoogleraar Tamalika...
-
18 juli 2024
Slimme robots om kleinere chips te maken
Een robotarm in een fabriek die herhaaldelijk dezelfde beweging maakt: dat is iets van het verleden, vindt Ming Cao. Wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen werken samen met hightech bedrijven om productieprocessen steeds meer autonoom te...