Motor and non-motor symptoms in cervical dystonia

Onderzoek naar rol serotonine in ontstaan cervicale dystonie

Niet-motorische klachten zoals slaapstoornissen, pijn en depressie komen erg vaak voor bij cervicale dystonie (een verstoring van spiercontracties in de nek waardoor onwillekeurige bewegingen van het hoofd ontstaan), maar ze blijven vaak onopgemerkt. Deze niet-motorische klachten vormen voor patiënten de belangrijkste oorzaak voor een verminderde kwaliteit van leven. Dat zijn twee belangrijke conclusies van het onderzoek van Marenka Smit. Samen met collega’s maakte zij een eerste opzet voor een screeningslijst naar niet-motorische symptomen in cervicale dystonie. Daarnaast onderzocht zij de rol van de neurotransmitter serotonine in het ontstaan van cervicale dystonie.

Mensen met cervicale dystonie hebben last van spiercontracties in de nek en schouders die ze niet kunnen controleren. Door deze samentrekkingen ontstaan een afwijkende houding en afwijkende bewegingen van de nek en het hoofd. Van alle vormen van dystonie komt dystonie van de nek het meest voor. In Nederland zijn er ongeveer 8000 patiënten met cervicale dystonie, wereldwijd gaat het om minimaal 28 miljoen mensen. Er zijn nog niet veel studies verricht naar niet-motorische symptomen bij cervicale dystonie. Smit onderzocht daarom eerst hoe vaak niet-motorische symptomen voorkomen in een groep van 50 dystonie patiënten, vergeleken met 50 gezonde vrijwilligers. Ook onderzocht ze de invloed van deze symptomen op de kwaliteit van leven.

Van de groep mensen met cervicale dystonie bleek 64% te kampen met psychiatrische klachten. In de controlegroep was dit percentage met 28% aanzienlijk lager. Omdat psychiatrische klachten vaak al aanwezig zijn voordat er motorische problemen ontstaan, concludeert Smit voorzichtig dat psychiatrische klachten onderdeel lijken te zijn van dit subtype dystonie. De behandeling bestaat nu nog vooral uit het behandelen van de motorische symptomen. Smit verwacht dat screening naar en de behandeling van psychiatrische klachten kan bijdragen aan een betere kwaliteit van leven voor deze groep mensen. Samen met collega’s heeft ze daarom bij 40 patiënten een vragenlijst afgenomen waarmee zulke niet-motorische klachten kunnen worden opgespoord. De lijst bleek in de praktijk een waardevolle manier om de verschillende niet-motorische symptomen systematisch in kaart te brengen. In de top vijf van meest vervelende motorische en niet-motorische klachten noemden patiënten trillen en schudden van het hoofd het vaakst. De korte vragenlijst kan makkelijk worden toegepast in de dagelijkse praktijk.

Marenka Smit (1986) studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Zij verrichtte haar promotieonderzoek binnen onderzoeksinstituut BCN-BRAIN van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Het onderzoek werd betaald vanuit het Healthy Ageing Pilot Fund van het UMCG en het Wetenschapsfonds Dystonie. Smit werkt nu als neuroloog in opleiding in het UMCG. 

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/c33faae9-1e2f-427b-985a-6097a076aeed