General practitioner on an island
| Promotie: | Dhr. J.J.W.M. (Jac) Jacobs |
| Wanneer: | 01 juni 2016 |
| Aanvang: | 16:15 |
| Promotors: | prof. dr. R. (Robbert) Sanderman, prof. dr. T. van der Molen |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
Teken, teleradiologie en ‘Amelander Krankheit’
Als een teek binnen 24 uur correct verwijderd wordt, is de kans op het krijgen van de ziekte van Lyme minder dan 1%. Het risico is daarmee aanmerkelijk lager dan tot nu toe gedacht, zo constateert huisarts Jac. Jacobs. Hij promoveert binnenkort op drie medische problemen waarmee hij als huisarts op Ameland geconfronteerd werd. Behalve de ziekte van Lyme zijn dat een mysterieuze ziekte onder Duitse schoolkinderen (‘Amelander Krankheit’) en teleradiologie.
Jaarlijks heerste er een grote buikgriep-epidemie onder kinderen in en rondom Keulen. Omdat de kinderen ieder jaar ziek werden na een verblijf op Ameland, kreeg de ziekte in de volksmond de naam ‘Amelander Krankheit’. Boosdoener was de bacterie Campylobacter jejuni, in Nederland een vaak voorkomende veroorzaker van darminfecties. Op Ameland verliep de zoektocht van Jacobs en zijn collega’s naar de bacteriebron moeizaam, tot de ontdekking dat rauwe melk de veroorzaker moest zijn. Jacobs wijst erop dat artsen hier bij het ondervragen van patiënten beter rekening mee moeten houden.
Een andere mysterieuze, maar juist heel bekende ziekte die Jacobs onderzocht, was de ziekte van Lyme. Na alarmerende berichten in de media was hij benieuwd hoe vaak de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt echt wordt overgedragen naar de mens. Achteraf bezien blijkt Jacobs’ studie de eerste te zijn waarin patiënten zijn gekoppeld aan teken. Jacobs onderzocht in totaal 216 tekenbeten. Hoewel ruim 20% van de teken geïnfecteerd bleek met de bacterie die Lyme kan veroorzaken, kreeg minder dan 1% van de patiënten de ziekte van Lyme. Huidreacties komen vaker voor, namelijk in ruim 11% van de gevallen. Dat de kans op het krijgen van de ziekte van Lyme laag is, komt volgens Jacobs door de termijn waarbinnen de teek doorgaans verwijderd wordt (binnen 24 uur) en het correct verwijderen van de teek (bij voorkeur met een tekenpincet of een tekenpasje). Het onderzoek ondersteunt de richtlijn om niet na iedere tekenbeet antibiotica voor te schrijven, maar alleen bij tekenen van de ziekte van Lyme.
Tot slot ging Jacobs na of teleradiologie kan helpen om onnodige verwijzingen te voorkomen van patiënten met bijvoorbeeld een gebroken been of ontwrichte schouder naar het ziekenhuis op het vasteland. Zijn praktijk schafte in 2007 een röntgenapparaat aan en verstuurt de foto’s sindsdien digitaal naar een radioloog in het ziekenhuis in Dokkum. Het resultaat is dat patiënten niet alleen minder vaak ten onrechte naar het ziekenhuis worden gestuurd (in 2009 slechts twee keer op 116 patiënten, in 2006 41 patiënten van in totaal 66 patiënten), maar ook dat mensen vaker in de huisartsenpraktijk kunnen worden behandeld (van 15 patiënten in 2006 naar 77 in 2009). Dat is niet alleen winst voor de patiënt, maar ook voor de zorgverzekeraar.
Jac. Jacobs (1956) studeerde geneeskunde aan de Radboud Universiteit van Nijmegen. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek bij onderzoeksinstituut SHARE van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Jacobs is huisarts op Ameland.