Diet-induced metabolic dysfunction

Pleidooi voor discipline-overstijgende samenwerking in obesitas-onderzoek

Het eten van te veel dierlijk vet of voeding met te hoge concentraties cholesterol kunnen beide bijdragen aan een verstoorde stofwisseling in het vetweefsel en de lever. Roel van der Heijden en zijn UMCG-collega’s vonden bewijs dat ontsteking van het vetweefsel, meer dan ontsteking van de lever, een bijdrage levert aan verhoogde ontstekingswaarden in het bloed en de ontwikkeling van diabetes type 2. Daarnaast toonden zij aan dat chronisch verhoogde ontstekingsfactoren bijdragen aan orgaanschade in onder meer de nier. Van der Heijden pleit voor een integrale benadering waarin verschillende onderzoeksdisciplines (genetisch onderzoekers, verouderingsexperts, maagdarmleverartsen) samenwerken om de obesitasepidemie te stoppen.

Naar schatting 28 miljoen mensen overlijden jaarlijks door obesitas. Iedereen weet dat je door extreem overgewicht en excessief eten veel meer kans maakt om ziekten te krijgen zoals diabetes type 2, aderverkalking, of chronische nierziekte. Maar hoe deze ziekten precies ontstaan, en hoe individuele verschillen tussen mensen verklaard kunnen worden, is veel minder bekend. Het is ook lastig te onderzoeken, omdat sommige ziekteprocessen in de organen beginnen zonder dat iemand ziek lijkt. Het onderzoeksteam waarvan Van der Heijden deel uitmaakte, onderzocht in proefdieronderzoek hoe hoge concentraties dierlijk vet en cholesterol bijdragen aan een verstoorde stofwisseling in het vetweefsel, hoe die verstoorde stofwisseling bijdraagt aan verhoogde ontstekingswaarden en lipidenwaarden in het bloed, en hoe dit vervolgens leidt tot schade aan de kleine en grote vaatsystemen.

Van der Heijden concludeert onder andere dat de hypothese klopt dat vetweefsel eerder ontstoken raakt en een grotere rol heeft in het ontstaan van insulineresistentie dan leverontsteking. Deze bevinding kan helpen bij het ontwerpen van betere behandelingen. De promovendus concludeert verder dat een dieet dat hoog is in vetten al na 24 weken resulteert in verhoogde ontstekingswaarden in het bloed, en dat natuurlijke anti-ontstekingsstoffen in fruit, groente en plantaardige producten alleen tot op zekere hoogte kunnen helpen bij het herstellen van een verstoorde stofwisseling door een te hoog cholesterol. Bovenal waarschuwt Van der Heijden dat er bij het bestrijden van obesitas en vergelijkbare ziekten verder gekeken moet worden dan naar dieet alleen. Ook andere factoren spelen waarschijnlijk een belangrijke rol; het parallelle proces van veroudering, genetische dispositie en samenstelling van de darmflora.

Roel van der Heijden (1988) studeerde medische biologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek bij de afdeling Pathologie en Medische Biologie en het onderzoeksinstituut GUIDE van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Het onderzoek werd gefinancierd door TI Food and Nutrition en de Jan Kornelis de Cock Stichting. Van der Heijden werkt als innovation officer bij het Center for Development and Innovation (CDI) van het UMCG.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/556ef66c-77f6-43b7-ab3a-08896a527e3c