Genetics of reproductive behaviour in Nasonia
| Promotie: | dr. M.C.W.G. (Maartje) Giesbers |
| Wanneer: | 03 juni 2016 |
| Aanvang: | 12:45 |
| Promotor: | prof. dr. L.W. (Leo W) Beukeboom |
| Copromotors: | dr. L.P.W.G.M. (Louis) Jacobus Mgn Van De Zande, dr. B.A. Pannebakker |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Science and Engineering |
Hoe sluipwespvrouwtjes proberen kruising tussen soorten te voorkomen
Om paringen tussen verschillende soorten van de sluipwesp te voorkomen zijn partnerdiscriminatie en paren binnen de pop van een vlieg geen volledig geëvolueerde barrières. Dat concludeert Maartje Giesbers uit haar onderzoek naar de genetica van zogeheten ‘prezygotische isolatie’ in het sluipwespengeslacht Nasonia.
Individuen die tot verschillende soorten behoren, kunnen zich onderling meestal niet voortplanten. Deze ‘reproductieve isolatie’ is een belangrijk element bij het ontstaan van soorten. Er is nog weinig bekend over hoe dit genetisch tot stand komt. Als de verschillende soorten nog niet zo lang geleden ontstaan zijn, is kruising nog wel mogelijk, zoals bij paarden en ezels. Er zullen dan eigenschappen evolueren tegen onderlinge kruising, omdat de zogenaamde ‘hybriden’ minder goed functioneren (minder ‘fit’ zijn). Deze eigenschappen voorkomen vaak bevruchting (prezygotische isolatie), zeker bij soorten die nog maar pas geëvolueerd zijn.
Giesbers onderzocht de genetica van prezygotische isolatie in het sluipwespengeslacht Nasonia, parasitaire wespen die zich ontwikkelen in poppen van vliegen. Vrouwtjes van de soorten N. vitripennis en N. oneida willen niet paren met N. giraulti mannetjes. N. giraulti vrouwtjes discrimineren niet, maar paren binnen in de vliegenpop met N. giraulti mannetjes.
Giesbers vond dat discriminatie een dominante eigenschap is met een relatief eenvoudige genetische basis, omdat er na enkele generaties selectie al een respons was. Verder ontdekte zij dat N. giraulti vrouwtjes alleen binnen de pop paren als ze er niet uit kunnen doordat de N. giraulti mannetjes geen uitgang knagen in de pop. Als N. vitripennis mannetjes aanwezig zijn die wel een uitgang in de pop aanbrengen, of als Giesbers met een naald een uitgang maakte, paarden N. giraulti vrouwtjes niet in de pop.
Maartje Giesbers promoveert aan de RUG op onderzoek dat zij uitvoerde bij de afdeling Evolutionaire Genetica van het Groningen Institute for Evolutionary Life Sciences. Het werd gefinancierd door NWO. Zij vervolgt haar loopbaan als onderwijscoördinator bij de RUG.