De stem van de student
| Promotie: | dr. J.E. (Annelies) Noordhof-Hoorn |
| Wanneer: | 02 juni 2016 |
| Aanvang: | 16:15 |
| Promotors: | prof. dr. K. van Berkel, prof. dr. M.G.J. (Maarten G J) Duijvendak |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Letteren |
Studentenbladen drijvende kracht in 19e-eeuwse studentenwereld en universitaire gemeenschap
Annelies Noordhof-Hoorn analyseerde voor haar proefschrift ‘De stem van de student’ het ontstaan en de ontwikkeling van het Nederlandse studentenblad in de negentiende eeuw. Zij concludeert dat de studentenbladen een drijvende kracht waren in de studentenwereld en de universitaire gemeenschap in de negentiende eeuw. De universitaire pers weerspiegelde niet alleen de identiteit van een universiteit, zij gaf daar ook vorm aan.
In 1825 werd door enkele Utrechtse studenten De gekortwiekte Faam opgericht: een studentenblad door en voor studenten. De Utrechtse hoogleraren typeerden het blad als ‘een schaar in de handen van kinderen’. Het was ongehoord dat studenten zelf de pen ter hand namen. Het initiatief kreeg echter navolging; al snel verschenen ook in de andere academiesteden studentenbladen. Enkele decennia later was het studentenblad uitgegroeid tot een gevestigd en geïnstitutionaliseerd weekblad.
In haar proefschrift laat Annelies Noordhof-Hoorn zien dat de studentenbladen een drijvende kracht waren in de studentenwereld en de universitaire gemeenschap in de negentiende eeuw. Ze bevestigden niet alleen de opkomst van een autonome studentenstand, maar versterkten die ook. De studentenbladen hadden zo een vormende werking en stimuleerden de totstandkoming van een nationale studentengemeenschap. De landelijke studentenbladen versterkten de saamhorigheid in de Nederlandse studentenmaatschappij. Studenten berichtten in de bladen over nieuws en feesten. Ze debatteerden met elkaar over nationale onderwijswetgeving en over de vraag wie en wat een student was. Deze discussies leidden tot insluiting en uitsluiting van studenten. Ze leidden tegelijkertijd ook tot regionalisme. De bladen zetten studenten ook actief aan tot deelname aan het publieke debat. Er werd volop gediscussieerd over wie en wat een student was, hoe hij zich diende te gedragen en hoe hij zich moest verhouden tot de politiek en de maatschappij. Dat leidde tot hevige debatten en zelfs tot de oprichting van weer nieuwe bladen. Noordhof-Hoorn laat zien hoe belangrijk de universitaire pers is geweest voor de moderne universiteit - en nog steeds is.
Annelies Noordhof-Hoorn studeerde Geschiedenis. Ze verrichtte haar onderzoek bij het Groningen Research Institute for the Study of Culture (ICOG), Faculteit der Letteren. Het boek verschijnt als handelsuitgave bij Uitgeverij Verloren Hilversum.
Lees ook het interview in UK Magazine: Een eigen mening? Schande!