Reversible Suppression of Hemostasis in Hibernation and Hypothermia

Bloedstolling tijdens winterslaap en koeling

Veel diersoorten overleven de winter met een energiebesparende winterslaap door hun metabolisme en lichaamstemperatuur te verlagen. Tijdens de winterslaap wordt trombose (vorming van bloedstolsels) met orgaanschade verwacht bij de dieren, vanwege de lange immobiliteit, vertraagde bloedsomloop en verhoogde bloedviscositeit. Ondanks die risicofactoren voor trombose worden winterslapers gezond wakker. De Vrij onderzocht in zijn proefschrift waarom winterslapers geen trombose krijgen en of hun anti-trombose mechanismen toegepast kunnen worden op zoogdieren die geen winterslaap houden.

Hij onderzocht hamsters die een winterslaap houden in klimaatgestuurde ruimtes en analyseerde factoren die bij trombose betrokken zijn. Hij ontdekte dat het aantal circulerende bloedplaatjes bij de hamsters met meer dan 90% daalde tijdens torpor (de fase van verlaagd metabolisme) en afhankelijk was van de lichaamstemperatuur. Tevens werd de plasmaspiegel van verschillende stollingsfactoren met ongeveer 70% verlaagd. Stollingstijden tijdens winterslaap verlengden tot wel 10 keer.

Al deze veranderingen wijzen naar een onderdrukking van hemostase (bloedstolling) in torpor. Wanneer metabolisme en lichaamstemperatuur van winterslapers weer stijgen, normaliseren al deze veranderingen echter binnen een paar uren weer naar zomerniveau. De Vrij toonde aan dat de daling van lichaamstemperatuur het aantal bloedplaatjes vermindert tijdens onderkoeling, ook bij zoogdieren die geen winterslaap houden, zoals de muis en rat. Verder ontdekte hij de opslagplaats van de bloedplaatjes tijdens winterslaap en koeling: de lever, waaruit ze weer vrijkomen bij opwarming, zowel bij winterslapers als bij niet-winterslapers. Ondanks grote veranderingen in temperatuur, activeerden de bloedplaatjes niet. Uiteindelijk zouden ook patiënten kunnen profiteren van een winterslaapstrategie om trombose of koude activatie van bloedplaatjes voor transfusie te voorkomen.

CV Edwin de Vrij

Edwin de Vrij (1988) studeerde Biologie en hierna via een zij-instroom traject Geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn promotieonderzoek vond plaats bij de afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). De titel van zijn proefschrift luidt: Reversible Suppression of Hemostasis in Hibernation and Hypothermia. Tijdens de afronding van zijn proefschrift was hij werkzaam als arts bij de afdeling Chirurgie in het Martini Ziekenhuis en zal hierna zijn medische carrière voortzetten bij de afdeling Plastische Chirurgie van het UMCG.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/e4d1d624-e478-4155-8eb5-abc9c1e88f75