Blood count abnormalities and evolution of clonal hematopoiesis
| Promotie: | I.A. van Zeventer |
| Wanneer: | 18 januari 2024 |
| Aanvang: | 14:30 |
| Promotors: | prof. dr. G.A. Huls, prof. dr. J.J. Jansen |
| Copromotor: | dr. A.O. de Graaf |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
Bloedbeeldafwijkingen en evolutie van klonale hematopoëse
Met veroudering ontstaan mutaties in hematopoëtische stamcellen, en wanneer deze aan dochtercellen worden doorgegeven kan een kloon bloedcellen met dezelfde mutatie ontstaan. Dit fenomeen noemen we klonale hematopoëse en zou bij verder gezonde individuen kunnen wijzen op een voorstadium van kwaadaardige bloedziekten.
In dit proefschrift onderzocht Isabelle van Zeventer de relatie tussen klonale hematopoëse en afwijkingen in het aantal rijpe bloedcellen onderzocht. We hebben op grote schaal next-generation sequencing toegepast op bloedmonsters van oudere individuen uit het Lifelines cohort om mutaties in de bloedcellen te detecteren en over tijd te vervolgen. Van Zeventer heeft laten zien dat klonale hematopoëse en bloedbeeldafwijkingen vaak onafhankelijk van elkaar voorkomen met veroudering. De afwijkende mutatiepatronen voor personen met anemie, trombocytopenie, trombocytose, erythrocytose, monocytose en bij de “oudste” ouderen worden in dit proefschrift beschreven. We bestudeerden ook de overlap tussen mutaties in één of enkele bouwstenen van het DNA en verlies van het Y-chromosoom in bloedcellen van oudere mannen.
Verder heeft van Zeventer het patroon en de consequenties van klonale hematopoëse beschreven voor patiënten waarbij het moeizaam is om voldoende stamcellen in het perifere bloed te mobiliseren voor autologe transplantatie. Tot slot heeft van Zeventer het beloop van klonale hematopoëse over tijd nauwkeurig bestudeerd. Longitudinale sequencing data voor 3359 personen laten zien dat specifieke genen waar mutaties in optreden bepalend zijn voor de groeisnelheid van de kloon en risico op ontwikkelen van kwaadaardige bloedziekten. De kennis uit dit proefschrift kan gebruikt worden om beter te begrijpen welke DNA-fouten hoog-risico bevindingen zijn als deze voorkomen bij veroudering of in combinatie met bloedbeeldafwijkingen.