Fascistische boodschap voor de toekomst herontdekt

Onder een gigantische marmeren obelisk in Rome ligt een verborgen boodschap uit de tijd van Mussolini: een Latijnse tekst op perkament, die daar in 1932 werd verstopt. Deze ‘Codex Fori Mussolini’ raakte al snel in vergetelheid. Onderzoekers Bettina Reitz-Joosse (RUG) en Han Lamers (HU Berlin/KU Leuven) herontdekten de tekst en maken hem nu voor een groter publiek toegankelijk.

De ‘Codex’ was volgens de onderzoekers vooral bedoeld voor een toekomstig publiek. De tekst vertelt de geschiedenis van het Italiaanse fascisme volgens de fascisten zelf. Volgens de tekst staat Italië na de Eerste Wereldoorlog aan de rand van de afgrond. Mussolini verschijnt door goddelijk ingrijpen en maakt het land met zijn bovenmenselijke gaven weer succesvol. De tekst werd op perkament geschreven en verfraaid in een destijds beroemd atelier in Rome.

Culturele betekenis

De originele ‘Codex Fori Mussolini’ ligt nog steeds onder de 300 ton wegende obelisk op het Foro Italico, aan de Tiber. Dankzij publicaties uit de jaren ’30 konden Lamers en Reitz-Joosse toch achterhalen wat er in de tekst staat . Zij presenteren het resultaat van hun onderzoek in een boek: The Codex Fori Mussolini: A Latin Text of Italian Fascism, dat in augustus is verschenen. Naast de Latijnse tekst van de ‘Codex’ bevat dit boek ook de eerste vertaling van het document en een uitvoerige studie ervan. In hun boek ontrafelen Lamers en Reitz-Joosse de culturele betekenis van deze vergeten sleuteltekst uit het Italiaanse fascisme. Wat de tekst vooral zo bijzonder maakt is dat hij helemaal in het Latijn geschreven is. Volgens de onderzoekers heeft de keuze voor het Latijn een bijzondere betekenis: ‘Door in het Latijn te schrijven refereren de Italiaanse fascisten naar het Romeinse rijk dat zij wilden herstellen. Tegelijkertijd beschouwden zij het Latijn ook als eeuwige taal die bij uitstek geschikt was om met lezers in te toekomst te communiceren.’ Tijdens hun onderzoek in archieven en bibliotheken ontdekten Lamers en Reitz-Joosse nog meer onbekende Latijnse teksten uit de periode van het fascisme, zoals odes aan Mussolini en lofzangen op zijn nieuwe orde.

Tot op de dag van vandaag ligt de perkamenten ‘Codex’ onder de obelisk. Misschien wordt het originele document ooit nog onder de obelisk vandaan gehaald. In de tussentijd helpt het onderzoek van Lamers en Reitz-Joosse ons te begrijpen welke rol het Latijn voor de Italiaanse fascisten speelde en welk beeld van hun regime ze in de geschiedenisboeken van de toekomst wilden zien.

Meer informatie

• Video over Codex Fori Mussolini
• Bettina Reitz-Joosse
• Han Lamers