Q.T. (Krina) Huisman, MA

Wanneer een dierbare komt te overlijden, staan de nabestaanden voor de immense uitdaging om de verlieservaring op een bepaalde manier te integreren in het eigen levensverhaal. Wat heeft dit verlies te betekenen? Welk doel dient het? In dit proefschrift onderzoek ik dit proces van ‘narratieve zingeving’. Ik laat zien dat de rouwervaring met behulp van gedeelde, historisch bepaalde en normatief beladen zingevingsmodellen, ‘rouwplots’ genoemd, omgevormd wordt tot een betekenisvol levensverhaal. Deze rouwplots analyseer ik in bestsellers over rouw die sinds de millenniumwisseling in Nederland zijn verschenen, namelijk in zelfhulpboeken (bijv. Helpen bij verlies en verdriet van Manu Keirse en Over rouw van Elisabeth Kübler-Ross), fictionele romans (bijv. Zolang er leven is van Renate Dorrestein, Die laatste zomer van Tatiana de Rosnay en P.S. Ik hou van je van Cecilia Ahern) en in autobiografisch geïnspireerd werk (bijv. Tonio van A.F.Th. van der Heijden, Schaduwkind van P.F. Thomése maar ook De weduwnaar van Kluun en Toen ik je zag van Isa Hoes).

Door te laten zien dat de persoonlijke verlieservaring betekenis krijgt aan de hand van gedeelde culturele en historische materialen, problematiseer ik het populaire idee dat rouw uniek is. Ook toon ik aan dat er, door het verdwijnen van collectieve richtlijnen met betrekking tot rouw, geen sprake is van een normatief vacuüm, zoals sommige experts veronderstellen, maar eerder van normatieve pluriformiteit. De rouwplots verspreiden verschillende en soms zelfs tegenstrijdige opvattingen omtrent de duur en het einde van rouw, de juiste omgang ermee, de rol van de sociale omgeving en de plek van de overledene in het leven van de nabestaanden. Tot slot nodigt het onderzoek uit om het psychologische begrip ‘posttraumatische groei’ verder uit te breiden en te verfijnen. Groeien blijkt verschillende dingen te betekenen, afhankelijk van het wereldbeeld van waaruit de verlieservaring ‘verplot’ wordt. Bovendien komen we naast ‘groeien’ in de hedendaagse rouwliteratuur ook de zingevende motieven van ‘herstellen,’ ‘zoeken’ en ‘verzetten’ tegen.