Javier Marías: De verliefden

Presentatie De Verliefden 20 februari

De verliefden (2011) van de Spaanse schrijver en gedoodverfd Nobelprijskandidaat Javier Marías is een roman die tot uiteenlopende reacties heeft geleid. Sommige kritici zagen in deze roman een meesterlijke, eigentijdse versie van de aloude ideeënroman, in dit geval rond morele dilemma’s als eeuwige trouw en een onbestrafte moord. Andere kritici vielen over de geloofwaardigheid van een vrouwelijke verteller of over de talrijke langdradige bespiegelingen en de beperkte spanning. Maar het moge duidelijk zijn dat Marías door zijn keuze voor een vrouwelijke hoofdfiguur, María (bijna zijn eigen achternaam), een roman heeft willen schrijven die méér wil zijn dan deze twee uitersten aangeven.

Waar het Marías om lijkt te gaan is het ontregelen van alles waarmee we orde denken te scheppen in de chaos om ons heen, of dat nu gaat om de manier waarop we omgaan met gevoelens van verliefdheid, verantwoordelijkheid, wraak en schuld, of om de manier waarop we denken dat een roman gecomponeerd zou moeten zijn. Door dit alles op losse schroeven te zetten lijkt Marías aan te geven dat oplossingen, verklaringen, interpretaties nooit simpel kunnen zijn. Snelle, makkelijke kennis verworven via Google, twitterberichten of facebook-vriendschappen zijn kortstondige bevredigingen van behoeften, maar voldoen uiteindelijk niet. Daarom blijft er zelfs aan het eind van deze dikke roman nog veel mist over. Het is als het verhaal van iemand die in een donkere nacht, ergens in het open veld, een lucifer aanstrijkt om licht te krijgen: het licht van de lucifer helpt niet echt, maar toont wel aan hoe donker het is, ver om ons heen. Maar dat is dan wel een vorm van wijsheid, van inzicht.