Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Nieuws Nieuwsberichten

Column Jacques Wallage: Aanval op geloof moslims werkt radicalisering in de hand

31 maart 2016

Enkele uren na de aanslag op vliegveld Zaventem zien we beelden van de vermoedelijke daders. Moordenaars vermomd als reizigers. Ze zijn niet te onderscheiden van de doorsnee bezoekers van de luchthaven. Naast het leed in honderden families is daar die sluipende, fundamentele onzekerheid voor ons allemaal. Wie kan ons beschermen tegen deze verdwaasde wandelende bommen? Ik hoor Sting zingen: “How fragile we are”.

Geleidelijk worden veiligheidsmaatregelen een vast deel van ons bestaan. We staan geduldig in de rij voor we gaan vliegen. Het heet een veiligheidscheck. Maar een samenleving als de onze functioneert vooral aan de voorkant van de controles, niet erachter. Een zelfmoordcommando kan overal zijn, in een winkelstraat, bij het café om de hoek, voor het stadion. Elke zinnige overheid zal proberen aanslagen te voorkomen. Vermoedelijke daders op te sporen voor ze toeslaan. Al het vernuft mobiliseren dat kan worden ingezet. Maar in de schokgolf van weer nieuwe aanslagen, steeds dichterbij, past niet de suggestie van een maakbare veiligheid. Het is helaas niet zo dat met weerbaarheid, technologie en geld aanslagen kunnen worden uitgebannen. Natuurlijk wil ieder staatshoofd, elke premier, na zo’n aanslag zijn vastberadenheid tonen. Maar we worden in het zicht van deze barbarij niet alleen op de proef gesteld in ‘security management’. Het vraagt ook de bereidheid de kwetsbaarheid van ons type samenleving onder ogen te zien. En elke aanslag werpt ons terug op de moeilijkste vraag: hoe radicalisering te voorkomen? Want eenmaal in de greep van een terreurbeweging vormen deze mensen tikkende tijdbommen.

Nu heeft de AIVD, die de veiligheid van de Staat moet hoeden, die vraag enkele jaren geleden openhartig beantwoord. Kort gezegd was het advies: dring modale moslims niet in het isolement. Eis respect voor onze manier van leven, maar toon ook respect. De frontale aanval op hun geloof werkt radicalisering in de hand. Het vraagt naast hardnekkige rechtshandhaving ook inzet van de samenleving als geheel.

Bij toeval was onze koning deze week in de Schilderswijk. Een lang gepland bezoek. Maar de signaalwaarde is onmiskenbaar. Een vrouw zei: ‘Dat de koning hier is, betekent dat hij er ook voor ons is’. Wie zich verbonden voelt, haakt niet af.

Van iedereen wordt bij de oefening op de evenwichtsbalk een delicate balans gevraagd. Radicalisering bestrijden, maar ook de oorzaken ervan. Intolerant tegen de intoleranten, absoluut. Maar ook hardnekkig het recht verdedigen een rechtschapen moslim te zijn. Fout gedrag aanpakken, maar geen groepen veroordelen om hun geloof. Brandhaarden van radicalisering niet laten voortwoekeren, maar tegelijkertijd de vrijheid van godsdienst als een kernwaarde van ons land ook voor ‘andermans geloof’ verdedigen.

Sinds enkele jaren vragen AIVD, politie en justitie behoedzaam aandacht voor een simpel feit: in de strijd tegen deze vorm van terreur zijn bondgenoten nodig. En wel vanuit dezelfde gemeenschappen waarin deze ontspoorden zijn opgegroeid. Burgemeesters steken veel energie in het zoeken naar bondgenoten. Ze doen dat door systematisch te weigeren moslims als groep in de ban te doen. Want ze weten dat je niet het koren moet verbranden als je het kaf kwijt wilt.

Ze overtuigen moskeebesturen dat ze geen onderdak moeten bieden aan mensen die haat zaaien. Zo dragen burgemeesters veel bij aan een cruciale voorwaarde om ontsporing te voorkomen. Dwars tegen een heersend anti-islamklimaat in. Zo voelen moslims dat de strijd is gericht tegen het extremisme, niet tegen hun geloof of hun land van herkomst.

Na 9/11 bezocht ik als burgemeester van Groningen een moskee. Ook toen gold: zet niet een hele geloofsgemeenschap aan de kant, voorkom het isolement van moslim-migranten. Dat vraagt veel, van iedereen. Ik trof een aangeslagen moskeebestuur aan. De voorzitter begon me omstandig uit te leggen dat zij zich schaamden. Mijn antwoord was dat ze zich natuurlijk net als iedereen in de stad geraakt konden voelen, maar dat Groningers part noch deel hadden aan die aanslag. Zijn blik sprak boekdelen: we waren bijna Groningers, nu maakt Al Qaida weer vreemdelingen van ons.

Over de columnist
Jacques Wallage is honorair hoogleraar “Transities in het openbaar bestuur”, voorzitter van de Raad voor het Openbaar Bestuur en ex - burgemeester van Groningen. Hij schrijft wekelijks een column voor het Financieele Dagblad (bron dit artikel: pagina 12, 26-03-2016).

Laatst gewijzigd:19 november 2019 10:04

Meer nieuws

  • 18 maart 2024

    VentureLab North helpt onderzoekers op weg naar succesvolle startups

    Het is menig onderzoeker al overkomen. Tijdens het werken vraag je je opeens af: zou dit niet ontzettend nuttig zijn voor de mensen buiten mijn onderzoeksveld? Er zijn allerlei manieren om onderzoeksinzichten te verspreiden. Denk bijvoorbeeld aan...

  • 04 maart 2024

    Een plantaardige sensor

    In Makers van de RUG belichten we elke twee weken een onderzoeker die iets concreets heeft ontwikkeld: van zelfgemaakte meetapparatuur voor wetenschappelijk onderzoek tot kleine of grote producten die ons dagelijks leven kunnen veranderen. Zo...

  • 11 december 2023

    Join the 'Language and AI' community

    As a part of the Jantina Tammes School, the 'Language and AI' theme is an interdisciplinary initiative that aims to encourage collaboration among academics, PhD candidates, students, and industry representatives who share a keen interest in the...