Diagnostiek en behandeling

Uitgebreide vaknaam	Diagnostiek en behandeling, onderverdeeld in een deel A (diagnostiek) en B (behandeling)
Leerdoelen	Na de afronding van onderdeel A kan de student: 1. Denkstappen in het orthopedagogisch diagnostisch proces en de resultaten daarvan op een logische manier beschrijven, waardoor de uitgevoerde diagnostiek geobjectiveerd en overdraagbaar gemaakt wordt. 2. Het model van de handelingsgerichte diagnostiek reproduceren. 3. Beschrijven hoe het model van de handelingsgerichte diagnostiek zich verhoudt tot andere, meer algemene diagnostische modellen. 4. Met behulp van het model van de handelingsgerichte diagnostiek planmatig een problematische opvoedingssituatie analyseren. Na afronding van onderdeel B kan de student: 1. zogenaamde “evidence based” methoden en interventies herkennen, waaronder met name de ‘algemeen werkzame factoren’; 2. benoemen wat planmatig hulpverlenen is, hoe en waarom het wordt toegepast binnen de hulpverlening; 3. goed geformuleerde doelen herkennen en opstellen aan de hand van de SMART criteria; 4. vraag- of cliëntgericht werken herkennen, met daarbij de vaardigheden die hiervoor van belang zijn bij een hulpverlener; 5. een hulpverleningsplan opstellen waarmee goed gewerkt kan worden in de praktijk; 6. op een bruikbare manier nagaan in welke mate behandeldoelen behaald zijn; 7. reflecteren op de kwaliteit van (het handelen als orthopedagoog in) de hulpverlening.
Omschrijving	Orthopedagogen hebben in hun beroepsuitoefening veelvuldig te maken met het verminderen dan wel oplossen van opvoedingsproblematiek. In grote lijnen zijn daarin twee delen te onderscheiden: het in kaart brengen van de problematische opvoedingssituatie (‘diagnostiek’) en het kiezen en uitvoeren van de beste interventie (‘behandeling’). In dit vak komen beide thema’s aan bod: deel A met het accent op diagnostiek en deel B met het accent op behandeling. Als basismodel voor de diagnostiek wordt uitgegaan van het model van de handelingsgerichte diagnostiek dat op verschillende momenten in de opleiding aan bod komt. Dit model vertoont gelijkenis met algemene modellen die het oplossen van problemen beschrijven: een gedegen analyse van de problematische opvoedingssituatie wordt gevolgd door het zoeken naar mogelijke verklaringen en veranderingsgerichte veronderstellingen die op hun geldigheid kunnen worden getoetst. Afhankelijk van de uitslag daarvan is de best passende oplossing te zoeken en deze af te stemmen met de betrokkenen in de opvoedingssituatie. Aan elke stap zijn voorwaarden te stellen die de kans op het maken van fouten verkleinen. Als basismodel voor de behandeling wordt uitgegaan van de principes ‘evidence based’, doel- en vraaggericht werken. Deze principes komen op verschillende momenten in de opleiding aan bod. Zowel binnen het veld van de jeugdhulp als in de hulpverlening aan leerlingen met leerproblemen en personen met beperkingen is hier in toenemende mate aandacht voor.
Uren per week	variabel
Onderwijsvorm	hoorcollege, praktische oefening, werkcollege, zelfstudie (Zie bij opmerkingen)
Toetsvorm	deeltentamen, schriftelijk tentamen (essay) DIGITAL, schriftelijk tentamen (meerkeuze), schriftelijke opdrachten (Voor deel A maken de studenten een deeltentamen (digitaal open boek tentamen met open vragen gebaseerd op een casus). Voor deel B maken de studenten ook een deeltentamen (meerkeuze vragen) en tevens een schriftelijke opdracht.)
Vaksoort	bachelor
Coördinator	L. Korenberg, MSc.
Docent(en)	dr. S. Damen ,drs. H.K. Knijff ,dr. J. Luijkx ,dr. A.E. Zijlstra
Verplichte literatuur	Titel Auteur ISBN Prijs A + B: Een aantal losse artikelen en/of hoofdstukken die nader bekend worden gemaakt (via Nestor). A: Diagnostiek bij kinderen, jongeren & gezinnen. Deel 1: een theoretisch kader voor de praktijk. Leuven/Den Haag: Acco. Bosmans, G., Claes, L., Bijttebier, P. & Noens, I. (red.) (2014) 9789033493195 €  24,50 A: Handelingsgerichte diagnostiek in het onderwijs. Leuven: Acco (Pagina’s 27-100 en 105-183). Titel wordt tevens gebruikt in de master (Integrale Casusbeschrijving). Pameijer, N. & Beukering, T. van (2015). 9789033497933 €  47,50 B: H1 t/m 5 uit Psychologische gespreksvoering: Een basis voor hulpverlening. Titel wordt tevens voor het 2e jaars Gesprekspracticum (PABA2051) gebruikt! Lang, G. & Van der Molen, H.T. (2003) ca. €  35,00 B: H14+H15 uit Zicht op effectiviteit. Handboek praktijkgestuurd effectonderz. in JZ. Delft: Eburon. Titel wordt tevens voor het 3e jaars vak Kwaliteit en effectiviteit van de jeugdzorg gebruikt. Van Yperen, T. & Veerman, J.W. (2008) 9789059722521 ca. €  30,00 B: Voor het goede doel. Werken met hulpverleningsdoelen in de jeugdzorg. Utrecht: NIZW Jeugd. (110 p.).Titel wordt tevens gebruikt in de master (Integrale Casusbeschrijving). Van Yperen, T. & Van der Steege, M. (2006) 9789085600343 €  16,90
Entreevoorwaarden
Opmerkingen	Deel A: 5 hoorcolleges van 2 uur, waarin de orthopedagogische diagnostische cyclus en thema's over diagnostiek worden behandeld. Daarnaast 1 werkcollege van 2 uur (inschrijving via Nestor), aanwezigheid verplicht; het betreft een verdiepend werkcollege over orthopedagogische diagnostiek. Deel B: 5 hoorcolleges van 2 uur, waarin de principes ‘evidence based’, doel- en vraaggericht werken en thema’s omtrent behandeling worden behandeld. Daarnaast 1 werkcollege van 2 uur (inschrijving via Nestor), aanwezigheid verplicht, waarin geoefend wordt met het SMART formuleren van doelen. Tijdens de hoorcolleges wordt achtereenvolgens aandacht besteed aan 1) “evidence based” hulpverlenen, 2) doelgericht werken, waaronder de cyclus van planmatig handelen en het goed formuleren van behandeldoelen, 3) cliënt- of vraaggericht werken, 4) de behandeling van leerproblemen en personen met beperkingen, en 5) de behandeling van jeugdigen en ouders in de jeugdzorg en (zelf) reflectie op de hulpverlening, waaronder doelrealisatie. Bij beide onderdelen hoort een studiewijzer (zie NESTOR) waarin de werkcolleges en opdracht omschreven worden en de daarbij te volgen werkwijze. Indien beide onderdelen afzonderlijk met een voldoende eindcijfer zijn afgerond, wordt het gemiddelde berekend (A+B/2) en wordt daarmee het vak afgesloten.
Opgenomen in	Opleiding Jaar Periode Type Ba Pedagogische wetenschappen  (Ba2 Pedagogische wetenschappen, Ortho) 2 semester I b verplicht