Subsidie voor ontwikkeling 3D beeld protontherapie

F ysicus Prof.dr. Sytze Brandenburg heeft een subsidie van €144.000,- ontvangen van Technologiestichting STW voor het ontwikkelen van een apparaat waarmee artsen een radiotherapiebehandeling met protonenbundels in één keer driedimensionaal kunnen controleren. Nu zijn artsen nog genoodzaakt om dat te doen met een groot aantal tweedimensionale metingen, wat zeer veel tijd kost.

Protontherapie is een radiotherapiebehandeling van tumoren waarbij protonenbundels in het tumorweefsel worden geschoten. De protonen beschadigen het tumorweefsel en zijn zeer nauwkeurig te richten, zodat dat het omringende gezonde weefsel veel minder schade oploopt dan bij andere behandelingen. Tijdens zo’n behandeling worden vele duizenden protonenbundels gebruikt. De bundels  hebben verschillende energieën, waardoor ze dieper of minder diep doordringen in het tumorweefsel.

Vooraf maken artsen een ‘bestralingsplan’ waarin ze exact vastleggen hoeveel protonenbundels op iedere plek van de tumor worden afgevuurd, en welke energie die bundels meekrijgen. Vervolgens controleert een klinisch-fysicus of de bundels daadwerkelijk de gewenste plekken zullen bereiken. De controle vindt plaats door de protonbundels volgens het bestralingsplan af te vuren in een waterbak. De bak bevat op een bepaalde diepte een stralingsgevoelige detector, die het stralingspatroon op die diepte vastlegt. Deze meting moet op een groot aantal diepten, meestal iedere centimeter, opnieuw worden uitgevoerd om een driedimensionaal beeld te krijgen.

Brandenburg wil nu een nieuwe variant van die waterbak ontwikkelen waarmee in één keer een driedimensionaal beeld van het stralingspatroon te maken is. De praktische bruikbaarheid van de methode zal met het prototype worden getest in klinieken die gespecialiseerd zijn in protontherapie.