Imaka lezing 25 maart: De rol van het Arctisch en sub-Arctisch gebied in de handel van middeleeuwse Europa

Het is overdreven te stellen dat het Noordpoolgebied een grote impact heeft gehad op de commerciële structuren van Europa in de middeleeuwen. Tot aan het einde van de middeleeuwen was het Arctisch gebied nauwelijks in kaart gebracht. Op Groenland begaven enkele van Noorse migranten afstammende kolonisten zich vanaf de late tiende eeuw geregeld op jacht in gebieden boven de Poolcirkel. Tevens is het waarschijnlijk dat een aantal Noren en Russen met een klein militair gevolg zich waagden in het gebied rond de Noordkaap en de Witte Zee. Hun belangrijkste doel was daarbij het verkrijgen van die paar waardevolle producten die het Poolgebied opleverde, zoals walrustanden, bont, pelzen en huiden, spek en traan, en eiderdons – hetzij via reguliere handel, hetzij afgedwongen als tribuut van de nomadische volkeren uit het uiterste noorden van het huidige Scandinavië en Finland en het noordwesten van wat nu Rusland is.

Deze typische Poolproducten circuleerden gedurende de gehele middeleeuwen in het middeleeuwse handelscircuit: bont en pelzen uit het Arctisch gebied werden tot in Venetië en het Midden-Oosten verkocht. Vanaf de late twaalfde eeuw komt de aanvoer van de noordelijke luxegoederen meer en meer in handen van Duitstalige kooplieden uit het zuidelijke en oostelijke Baltische gebied, en steeds vaker met bulkhandel in goederen uit het sub-Arctisch gebied, als graan, haring, stokvis en hout. De Hanze, het samenwerkingsverband tussen deze kooplieden, zou de handel in Noord-Europa tussen de 13^e en 16^e eeuw sterk domineren. In deze lezing zal worden geschetst op welke manieren de Hanze het Arctisch en sub-Arctisch gebied heeft geïntegreerd in de Europese economie van de late middeleeuwen.