Myelin biogenesis

Nieuwe inzichten in rol belangrijkste myeline-eiwitten en lipiden bij MS

Multiple sclerose (MS) is een ziekte waarvan het ontstaan nog grotendeels onbekend is. Hande Ozgen onderzocht waarom de (her)aanmaak van myeline, het isolatielaagje rondom zenuwcellen, bij mensen met MS faalt. Haar promotieonderzoek geeft nieuw en gedetailleerd inzicht in de celmechanismen die het vervoer, de plek en de verdeling in het celmembraan reguleren van de belangrijkste myeline-eiwitten (PLP en MBP). Deze resultaten kunnen in de toekomst helpen om nieuwe behandelingen voor MS te ontwikkelen.

Multiple sclerose is een auto-immuunziekte, waarbij het verlies van het beschermende laagje rondom zenuwvezels (de myelineschede) en ontstekingen in de hersenen leiden tot ernstige neurologische verschijnselen. De aanmaak en het onderhoud van myeline is een complex proces dat goed gereguleerd moet worden door het lichaam. Bij dit proces zijn speciale cellen betrokken, die kunnen worden verdeeld in voorloper- en volwassen cellen. Bij mensen met MS ontwikkelen de voorlopercellen zich niet goed tot volwassen cellen. Om te begrijpen wat er precies misgaat, onderzoeken wetenschappers het proces van (re)myelinisatie tot in detail. Ozgen bestudeerde de rol van myeline lipiden en eiwitten, en de directe omgeving van de myeline-vormende cellen, de ‘extracellulaire matrix’.

De promovenda komt tot de conclusie dat de interactie tussen de twee belangrijkste myeline-eiwitten, PLP en MBP, en de twee lipiden (vetten) GalC en sulfatide een belangrijke rol spelen. Gedetailleerde kennis van hoe de eiwitten naar het celmembraan worden getransporteerd, zowel bij mensen met en zonder MS, helpt volgens Ozgen om beter te begrijpen waarom het proces van myeline-aanmaak faalt bij mensen met MS.

Hande Ozgen (1987) studeerde Genetics and Bioengineering (BSc) aan de University of Yeditepe (Instanbul, Turkije). Zij voerde haar promotieonderzoek uit bij de afdeling Celbiologie van het Universitair Medisch Centrum Groningen, en participeerde in de Research School of Behavioral and Cognitive Neurosciences (BCN). Ozgen werkt als clinical research assistant voor het farmaceutische bedrijf GlaxoSmithKline.