Genes and environment underlying lung health

Beroepsmatige blootstelling aan pesticiden vergroot kans op COPD

Mensen die op hun werk met pesticiden in aanraking komen, zoals boeren en kwekers, hebben een hogere kans om COPD te ontwikkelen. Dat concludeert Kim de Jong in haar promotieonderzoek. Ook identificeerde zij een aantal genetische varianten in nieuwe, nog niet eerder gevonden genen die de individuele gevoeligheid voor COPD beïnvloeden. Deze resultaten laten het belang zien van meer onderzoek naar en betere voorlichting over de gevaren van giftige stoffen, gassen en dampen, thuis en op het werk.

COPD is een chronische en onomkeerbare vernauwing van de luchtwegen door een te sterke afweerreactie van het lichaam op schadelijke stoffen, zoals tabaksrook, gassen en dampen. COPD wordt vooral in verband gebracht met (zware) rokers, maar dit is onjuist. Zo’n 25-45% van alle COPD-patiënten wereldwijd heeft nooit gerookt. Dat roept de vraag op door welke combinatie van genetische en omgevingsvarianten deze groep toch ziek wordt.

De Jong maakte voor haar onderzoek gebruik van gegevens uit twee langlopende, epidemiologische studies naar de gezondheid van de algemene populatie: LifeLines (165.000 deelnemers) en Vlagtwedde-Vlaardingen (meer dan 8.000 deelnemers). De promovenda vond bewijs dat blootstelling aan sigarettenrook en/of aan giftige dampen, stoffen, gassen op het werk een relatie vertoont met een minder goede longfunctie en het vaker voorkomen van COPD. De individuele gevoeligheid voor blootstelling aan zulke stoffen blijkt verder bepaald te zijn door actief roken en door variaties in nog niet eerder met gevoeligheid voor dergelijke blootstelling geïdentificeerde genen, zoals PCDH9, GALNT13, PDE4D, TMEM176A en NOS1.

Ook pesticiden blijken nu onder het rijtje schadelijke invloeden te kunnen worden geschaard. De Jong en haar collega’s ontdekten dat beroepsmatige blootstelling aan pesticiden (waaronder ook herbiciden en insecticiden worden gerekend) de sterkste, snelste en meest consistente verslechtering van longfunctie liet zien. Waarschijnlijk geldt dit in het bijzonder voor rokers en mensen met een genetische variant in het gen NOS1. Vervolgonderzoek moet duidelijk maken of mensen die in de buurt van kwekerijen en met pesticiden behandeld land wonen of werken meer gezondheidsrisico’s lopen dan anderen.

Kim de Jong (1986) studeerde Life Science and Technology (Bsc) en Energy and Environmental Studies (MSc) aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij verrichtte haar promotieonderzoek bij de afdeling Epidemiologie van het Universitair Medisch Centrum Groningen en het Groningen Research Institute for Asthma and COPD (GRIAC). Het onderzoek werd gefinancierd door onderzoeksinstituut GUIDE van het UMCG, waar de Jong blijft werken als onderzoeker.