Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Evenementen Promoties

The role of neutral hydrogen in the life of galaxies and AGN

A spectral stacking analysis
Promotie:Mw. K. (Katinka) Gereb
Wanneer:26 september 2014
Aanvang:14:30
Promotors:R. (Raffaella) Morganti, Prof, prof. dr. T.A. Oosterloo
Waar:Academiegebouw RUG
Faculteit:Science and Engineering
The role of neutral hydrogen in the life of galaxies and AGN

Aanwezigheid neutraal waterstof blijkt goed gecorreleerd met stervorming

Om de rol van neutraal waterstof in de evolutie van sterrenstelsels beter te begrijpen, onderzocht Katinka Geréb de eigenschappen van dit gas in honderden stelsels.

Neutraal waterstofgas (HI) wordt verondersteld een belangrijke rol te spelen in de evolutie van sterrenstelsels, omdat HI het eerste gas verschaft waaruit de eerste sterren vormen. Ook wordt HI verondersteld deels verantwoordelijk te zijn voor het in gang zetten van een van de meeste energetische fenomenen in het universum, het voeden van superzware zwart gaten, d.w.z. actieve galactische kernen (in het Engels: active galactic nuclei, AGN).

In haar proefschrift beschrijft Geréb onderzoek naar de eigenschappen van HI van honderden sterrenstelsel. Haar doel was om een beter begrip van de rol van HI in de evolutie van sterrenstelsels te krijgen over de afgelopen 1,5 miljard jaar. Ook keek zij naar de gaseigenschappen van aangroeiende superzware zwart gaten om het samenspel te onderzoeken tussen AGN-activiteit en het omliggende gas. 

Met waarnemingen van de Westerbork Synthese Radio Telescoop (WSRT), voerde ze een spectraal-opstapel-analyse uit van het HI. Spectraal opstapelen is een procedure waarin spectra van individuele sterrenstelsels bij elkaar worden opgeteld met het doel om het gemiddelde HI-signaal te herkrijgen. Deze methode is bijzonder nuttig om de gevoeligheid van individuele niet-gedetecteerde bronnen te verhogen, niet alleen in het nabije universum, maar ook op grote afstanden als de flux van individuele bronnen te gering is voor de gevoeligheid van huidige radiotelescopen. 

Geréb vindt dat het aanwezigheid van HI gecorreleerd is met de stervormingsgeschiedenis. In sterrenstelsels waar koud gas (HI) aanwezig is, zijn condities gunstig om (overgebleven) stervorming waar te kunnen nemen. Bovendien, sterrenstelsels met meer gas hebben een hogere stervormingssnelheid. Jonge AGN's zijn rijk in vrij HI-gas, wat de hypothese ondersteunt dat nucleaire activiteit in radiosterrenstelsels in gang wordt gezet door het voeden met koud gas. Bovendien, het waarnemen van HI in gereactiveerde AGN's, suggereert een verband tussen neutraal waterstofgas en de verjonging van de nucleaire activiteit. Wanneer het de aangroei van gas periodiek is in radiosterrenstelsels, vinden we aanwijzingen dat dit effect sporen achterlaat op de AGN-activiteit en de stervormingsgeschiedenis.

Katinka Geréb voorde haar onderzoek uit bij het Kateyn Instituut van de RUG en ASTRON. Zij gaat door met onderzoek als postdoc aan de Swinburne University in Melbourne.