Zonder vrees en zonder verwijt

Meer inzicht in Poolse militairen in West-Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog

Florian Huiskamp geeft in zijn proefschrift een beschrijving van de Poolse strijdkrachten die tijdens de Tweede Wereldoorlog naar het Westen zijn uitgeweken. Zijn onderzoek geeft onder meer inzage in het ontstaan van de Poolse staat en krijgsmacht in het interbellum, analyses over de Poolse militaire operaties in Normandië en bij de bevrijding van Nederland. Tevens geeft het een beeld van de opmerkelijke verschillen tussen de Angelsaksische en Poolse militaire cultuur, het geheim van generaal Maczek’s pensioen en de rol van de Poolse goudvoorraad. Huiskamp concludeert dat de Poolse militaire cultuur rustte op initiatiefrijke militairen die ethische aspecten meewogen in hun besluitvorming. Hun vastberadenheid om de Duitse invasie van 1939 te vereffenen, werd teniet gedaan door het besluit van de Britse regering om de relatie met de Russische bondgenoot te laten prevaleren boven de Poolse belangen.

De Westerse Polen vochten veelal als zelfstandig onderdeel binnen de Britse commandostructuur. Vaak weggezet als aanvullende strijders binnen de Britse krijgsmacht, valt op te merken dat de Polen een eigenzinnige visie hadden op het verloop van de oorlog, vergeleken met hun Britse bondgenoot. Deze weerbarstige houding bemoeilijkte de relatie met o.a. Winston Churchill en Bernard Montgomery. Naast generaal Sosabowski’s parachutistenbrigade was generaal Maczek’s pantserdivisie ook actief in Nederland. Deze Poolse generaal bevrijdde delen van Zeeuws-Vlaanderen, Noord-Brabant en het oosten van de provincies: Gelderland, Overijssel, Drenthe en Groningen. Toch zijn beide historische figuren relatief onbekend bij het grote publiek in Nederland. Vanaf 2004 ontstond er door onderzoeksjournalistiek (en de wens van Prins Bernhard) een rehabilitatieproces voor de vergeten strijders van de Poolse krijgsmacht. In 2006 werd hier officieel gehoor aan gegeven door de Poolse veteranen te eren met de hoogste militaire onderscheiding in Nederland. De opvolger van Sosabowski’s eenheid, de Polish 6th Air Assault Brigade, ontving uit handen van Koningin Beatrix de Militaire Willemsorde, als teken van dank voor hun optreden tijdens Operation Market Garden bij Arnhem. 

Florian Huiskamp verrichtte zijn onderzoek bij het Groningen Research Institute for the Study of Culture (ICOG), Faculteit der Letteren. Hij werkt nu bij het ‘First German-Netherlands Corps’. 

Proefschrift: http://irs.ub.rug.nl/ppn/391540351