Peroxisome homeostasis and ageing in yeast

Schadelijke zuurstof soms goed voor gistcel

Eencellige modelorganismen, zoals gisten, zijn zeer geschikt om de moleculaire en cellulaire mechanismen van veroudering te bestuderen. Adam Kawalek beschrijft in zijn proefschrift onderzoek naar factoren die een rol spelen in het bepalen van de levensduur van niet-delende cellen, de zogenaamde chronologische levensduur.

Verzuring van het medium waarin de cellen groeien en de weerstand van cellen tegen een lage pH bleek de chronologische levensduur van gistcellen sterk te beïnvloeden. Het voorkómen van verzuring van het medium is daarom essentieel in onderzoek naar de effecten van genmutaties op celveroudering.

Tijdens veroudering hopen beschadigde onderdelen zoals eiwitten, DNA moleculen of celorganellen zich op in de cel, wat uiteindelijk leidt tot celdood. Actieve zuurstof (ROS, Reactive Oxygen Species) veroorzaakt veel schade in de cel. Het onderzoek van Kawalek heeft zich gericht op de rol van ROS dat geproduceerd wordt in speciale celorganellen, de peroxisomen.

In peroxisomen wordt het gevaarlijke zuurstof (ROS) onschadelijk gemaakt door de enzymen katalase en het peroxiredoxine Pmp20. Het onderzoek wees echter uit dat deletie van de genen die coderen voor deze enzymen juist leidt tot een verlenging van de levensduur van de gistcellen. Dit was te verklaren doordat de verhoogde ROS-concentraties allerlei andere enzymen die ROS onschadelijk maken induceerden. Hieruit blijkt dat ROS zowel een positief als een negatief effect kan hebben op veroudering van cellen.

Adam Kawalek voerde zijn onderzoek uit bij de afdeling Moleculaire Celbiologie van het Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology Institute (GBB).

Proefschrift: http://irs.ub.rug.nl/ppn/38771720X