Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Evenementen Promoties

Living in a changing world

How the early-life environment influences animal and human ability to cope with change
Promotie:Mw. M.B.W. Langenhof
Wanneer:13 februari 2015
Aanvang:11:00
Promotors:prof. dr. ir. J. (Jan) Komdeur, prof. dr. A.J. (Tineke) Oldehinkel
Waar:Academiegebouw RUG
Faculteit:Science and Engineering
Living in a changing world

Leven in een veranderende wereld

Minke Langenhof onderzocht hoe de omgeving tijdens de jeugd van invloed is op de mate waarin mensen en dieren met verandering om kunnen gaan. Door grote veranderingen die in onze wereld plaatsvinden moeten dieren en mensen hun gedrag aanpassen aan onbekende situaties. Het succes hiervan hangt af van zowel de gebeurtenis als van het individu. De ontwikkeling van gedrag wordt sterk beïnvloed door de vroege omgeving. Belangrijke ontwikkelingsprocessen zijn ouderlijke effecten, imprinting en sociaal leren, maar deze zijn kwetsbaar voor onvoldoende of schadelijke invloeden vooral vanuit de habitat, ouders, voeding en sociale omgeving. Met een studie met stekelbaarzen liet Langenhof zien dat kleine verschillen tijdens de vroege omgeving al kunnen leiden tot aantoonbare verschillen in coping gedrag, zoals exploratie en sociaal en neurotisch gedrag. Een vervolgstudie toonde aan dat het soort omgeving dat dieren ervaren tijdens hun ontwikkeling, huisvesting en experimenten van grote invloed op het coping gedrag is. Dit kan een probleem zijn voor onderzoek naar diergedrag. Ook menselijk gedrag vormde onderwerp van Langenhofs onderzoek. Dit om oorzaak en gevolg van intergenerationele transmissie van coping gedrag – het lijken op je ouders in persoonlijkheid – beter te begrijpen. Vaderlijke afwijzing op elfjarige leeftijd bleek gerelateerd aan minder gelijkenis met beide ouders op zestienjarige leeftijd. Jongeren die toen meer op hun ouders leken, ervoeren in het algemeen meer welzijn en minder depressieve symptomen op negentienjarige leeftijd. Ouderlijke depressie had geen effect op dit verband. Hoewel sommige effecten van de vroege omgeving omkeerbaar zijn, is dit niet altijd het geval. Zowel dieren als mensen blijken niet helemaal vrij om zich op de meest adaptieve manier te ontwikkelen: de beschikbare opties worden beïnvloed door de condities die tijdens het vroege leven ervaren werden.

Minke Langenhof deed haar promotieonderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen, bij de vakgroep Behavioural Ecology and Self-Organisation van het Groningen Institute for Evolutionary Life Sciences (GELIFES). Het mensgerichte deel van haar onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met het Interdisciplinary Center Psychopathology and Emotion Regulation (ICPE) van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en het langlopende onderzoek TRAILS (www.trails.nl). Het onderzoek werd gefinancierd door het Ubbo Emmius Fonds en het Schure-Beijerink-Popping Fonds. Inmiddels werkt zij – als zzp’er - als intuitive consultant & teacher.