Filosofie en maatschappij

Na mijn bachelor Filosofie was ik nog niet klaar met filosoferen. Ik wilde er graag mee doorgaan, maar dan wel wat meer gericht op de maatschappij. Deze master was daarom voor mij een logische stap.

De master bestaat uit een aantal verplichte vakken en keuzevakken. De keuzevakken spraken mij het meest aan, omdat ik een selectie aan vakken kon maken die mijn filosofische interesse hebben. Meestal sluit je een vak af met een essay, waar je al je persoonlijke interesse in kwijt kan met betrekking tot het onderwerp. Zo volgde ik een vak over de klassieke pragmatisten, en schreef ik daarvoor een essay waarin ik hun ideeën linkte aan klimaatverandering. De vakken waren zoals ik gewend was van de bachelor, maar dan op masterniveau: meer medestudenten lezen daadwerkelijk de teksten, met veel interessantere discussies als resultaat!

Zo heeft je denkwerk eindelijk impact

Van de verplichte vakken van de master heb ik veel geleerd. Bij Publieksgericht Schrijven oefen je (de naam zegt het al) met schrijven voor een breder publiek. Deze vaardigheid wordt nog weleens onderschat. Maar met een beetje oefening pen je iets op papier waardoor je ouders eindelijk begrijpen waar je je mee bezig houdt. En: grote kans dat faculteitsblad de Qualia je stuk wil publiceren! Voor de eindopdracht van dit vak heb ik mijn essay over klimaatverandering meer publieksgericht gemaakt.

Bij het vak Filosofische Interventies doet iedereen een project doet waarbij je 'filosofisch intervenieert' in de samenleving. Zo heeft je denkwerk eindelijk impact, of leer je in elk geval wat erbij komt kijken om ervoor te zorgen dat je werk iets in beweging brengt. Er is veel vrijheid bij het kiezen van je onderwerp en je manier van interveniëren, en met de groep ondersteun je elkaar bij het realiseren van dit project. Ik bedacht de 'Afzichtkaart' – een ludieke manier om kritisch te zijn op de toerisme-industrie.

Om te ervaren hoe het werkveld eruitziet, loop je tijdens het laatste semester stage. Ik heb hier veel zin in, omdat ik eraan toe ben om mijn gefilosofeer wat meer in de praktijk te brengen. Ik ben benieuwd of ik iets ga hebben aan mijn analytische denkvermogen en kritische houding! Het is de bedoeling dat je tijdens deze periode ook een scriptie schrijft, en dat deze enigszins gelinkt is aan de bezigheden in je stage. Zelf zal ik gaan rondlopen bij een organisatie die lokale coöperaties helpt bij het opwekken van groene energie. Voor mijn scriptie kan ik dus wederom gaan schrijven over onze omgang met klimaatverandering!

Zo is het filosofische onderzoek dat je tijdens deze master doet dus telkens maatschappelijk relevant. De masterstudent Filosofie en Maatschappij zit niet voor zich uit te staren op een stoffige filosofie-zolder, maar staat met de poten in de modder.

Na de bachelor Filosofie zocht ik een studie die zich meer bezighoudt met wat er nú in de wereld gebeurt. Maar bij de studie waar ik toen voor koos, de master Journalistiek, miste ik weer de diepgang. De master Filosofie en Maatschappij bood de perfecte combinatie en bleek precies bij mij te passen.

Ik liep stage bij Noorderbreedte, een tijdschrift over het landschap en het leven in het Noorden, en kreeg veel vrijheid om mijn eigen nieuwsgierigheid achterna te gaan. Ik ging op zoek naar mensen die ervoor gekozen hebben "anders" te wonen: bijvoorbeeld in een tiny house, een monumentale boerderij, of een woongroep. Die heb ik geinterviewd en daar maakte ik een serie van die online gepubliceerd is. Vervolgens verwerkte ik die serie in mijn scriptie ‘Welkom thuis: Een filosofische analyse van het begrip thuis’ en in een essay voor het tijdschrift.

Tijdens mijn stage vertrok de hoofdredactrice en kreeg ik de kans om het tijdelijk van haar over te nemen. Dat beviel zo goed, dat ik vandaag de dag samen met mijn collega de vaste hoofdredactie vorm.

Meningen in een bredere context plaatsen en drogredeneringen onderuit halen

Wat ik van mijn studie heb meegenomen, is vooral de manier van denken: kritisch, en vanuit verschillende perspectieven. In een tijd waarin de meningen elkaar snel opvolgen is het fijn om kennis te hebben van de belangrijkste theorieën in de filosofie. Meningen kan je daardoor in een bredere context plaatsen, als onderdeel van een grotere beweging of als terugkerende fenomenen in de geschiedenis. En soms is die achtergrond al genoeg om bijvoorbeeld drogredeneringen onderuit te halen in een discussie.

Toen ik naar masters ging kijken, wist ik eigenlijk nog niet goed wat voor master ik wilde doen. Wel wist ik van mijzelf dat ik het leuk vind om theorie en praktijk met elkaar te combineren. Andere masters Filosofie waren voor mijn gevoel te theoretisch, totdat ik de master 'Filosofie en Maatschappij' tegenkwam.

De opzet van deze master sprak mij erg aan. Het eerste half jaar volg je voornamelijk vakken aan de faculteit wijsbegeerte, waarna het tweede half jaar juist gericht is op een stage en een daarop aansluitende masterscriptie.

Van de vakken in het eerste jaar springt er voor mij één vak echt uit: Filosofische Interventies. Bij dit vak wordt er van je verwacht dat jij een filosofische interventie gaat plegen. Je bent vrij om zelf een (filosofisch) onderwerp uit te kiezen waar jij in wilt interveniëren en je kan zelf bepalen hoe jij jouw interventie vorm wilt geven. Ikzelf heb een 'dilemma-diner' georganiseerd waarbij burgers en militairen samenkwamen om te praten/horen over de ethische dilemma’s waar militairen mee te maken krijgen in hun werk. Een ander is een artikel gaan schrijven over voeding, en weer een ander is gaan filosoferen met kinderen op een basisschool. Met dit vak leer je echt hoe jij jouw filosofische bagage in de praktijk kan brengen en vooral hoe je een brug kan slaan tussen de academische filosofie en de publieksfilosofie. Dit was voor mijn gevoel écht theoretische filosofie en praktische filosofie met elkaar combineren en dat is iets wat ik erg leuk vind!

Vervolgens ga je het tweede half jaar stage lopen, ook hierin ben je weer vrij om te bepalen hoe je dat vormgeeft. Zo kan je een onderzoeksstage doen of een praktijkstage, het is maar net wat bij jou past en wat jij wilt ‘proberen’. Gelijktijdig ga je aan de slag met jouw masterscriptie, die een raakvlak moet hebben met de stage die je gedaan hebt. Zo dient bij mij het onderzoek dat ik ga doen voor mijn onderzoeksstage als uitgangspunt voor mijn masterscriptie.

Kortom: ben je op zoek naar een master die theorie en praktijk combineert en naar een master die ruimte laat voor jou om het aan jouw interesses aan te passen, dan kan het zijn dat de master ‘Filosofie en Maatschappij’ echt wat voor jou is!

'Behalve Filosofie studeer ik ook Psychologie. Daar heb ik stage gelopen in een instelling voor kinder- en jeugdpsychiatrie. Ik merkte toen dat het me heel erg boeide wat er op bestuurlijk niveau allemaal gebeurde. Zoiets wilde ik ook graag doen bij Filosofie, en ik heb een stage gevonden bij een adviesbureau, CMO STAMM. Vaak weten organisaties niet zo goed wat ze nou met een filosoof moeten, maar hier was een vrouw direct heel enthousiast.

Van visie naar concrete stappen

Het adviesbureau begeleidde de stichting Sint Jan, in het Groninger Kloosterburen. Die stichting zet zich in om de omgeving leefbaar te houden, door meer met en voor elkaar te doen. Er is bijvoorbeeld een dorpstuin, die door vrijwilligers uit de dorpen en mensen met een verstandelijke beperking wordt verzorgd, en ze wilden een zorgcoöperatie opzetten. Het ouderentehuis verdwijnt, daar moest een oplossing voor komen. Ik heb me daarvoor bezig gehouden met het omzetten van het idee en de visie naar concrete stappen. Hoe moet het bestuur er uit zien, hoe doe je ledenwerving, hoe is de financiële structuur? In de praktijk kwam het neer op veel vergaderen, overleggen met externe partijen, zoals huisartsen, zorgverzekeraar, wethouder en de Commissaris van de Koning, en verslagen schrijven. Het leukst vond ik dat het zo dynamisch is en dat je met heel veel verschillende groepen en professionals te maken hebt.

Het geweten van het project

Ik heb veel baat gehad bij mijn opleiding. Als filosoof kun je abstract en analytisch denken. Je bent opgeleid om een breed scala aan meningen te overzien, om met verschillende perspectieven te werken, en getraind om de juiste vragen te stellen. Voor zo’n project moet je een overkoepelende blik hebben, buiten hokjes en eigen belangen kunnen denken. Typisch iets voor filosofen. Aan het eind van mijn stage werd ik dan ook al 'het geweten van het project' genoemd. Dat voelde heel goed.

Superbelangrijk

Deze stage heeft me richting gegeven voor het werk dat ik later wil doen. Advieswerk in de sociale sector trekt me nu heel erg. Hier ben ik écht geschikt voor, hier ligt mijn passie. Ik vind het mooi dat in zulk werk theorie en praktijk samenkomen. Achteraf denk ik dat stages superbelangrijk zijn. Je vult je rugzak met waardevolle dingen en ontdekt waar je interesses liggen. Het geeft je een beeld van wat je wilt én wat je kunt. Daar kom je door gewoon te studeren toch minder goed achter.’

Naschrift

Inmiddels werkt Iris als adviseur bij CMO STAMM!