Gezondheidscommunicatie

De gezondheidszorg kan niet zonder communicatie. Diagnoses, behandeling, de inname van medicijnen en gezonder gedrag hangen grotendeels af van hoe artsen en patiënten met elkaar communiceren. Maar wat weten we precies over hoe dat gaat en hoe je deze communicatie kunt verbeteren? Een interessant interdisciplinair onderzoeksterrein met een grote maatschappelijke relevantie, waarin communicatiewetenschappers van de faculteit der Letteren actief zijn en samenwerken met partners uit de gezondheidszorg.

Een breed onderzoeksterrein in samenwerking met diverse partners

Het onderzoek in de gezondheidscommunicatie kent verschillende verschijningsvormen. Zo bekijkt dr. Mike Huiskes met behulp van gedetailleerde gespreksanalyses de ontwikkeling van communicatievaardigheden van orthopedisten in opleiding in het UMCG. Op basis van de onderzoeksresultaten kunnen er samen met de opleiding orthopedie onderwijsmateriaal en toetsinstrumenten ontwikkeld worden. Prof. dr. Tom Koole onderzoekt in samenwerking met het Isalaziekenhuis in Zwolle de therapietrouw van astmapatiënten. Waarom nemen patiënten die onder behandeling zijn van specialisten in het ziekenhuis hun medicatie beter dan wanneer zijn onder behandeling zijn van hun huisarts? In video-opnames van astmaconsulten wordt gezocht naar een antwoord. In beide gevallen worden ook Masterstudenten nauw betrokken bij het onderzoek, zodat zij geschoold worden in onderzoek in de praktijk.

Maar ook de rol van de patiënt in de gezondheidszorg wordt serieus genomen. Promovenda Ruth Koops van ‘t Jagt doet onderzoek binnen het EU-project IROHLA naar ‘Health Literacy’ (communicatieve gezondheidsvaardigheden) onder ouderen. Deze doelgroep ervaart vaak problemen bij het voeren van gesprekken met artsen en het lezen van medische informatie. Koops van ’t Jagt stelde op basis van focusgroepdiscussies vast op welke thema’s zich deze problemen zich vooral voordoen. Op deze thema’s ontwikkelde ze met externe partners fotostrips, die als doel hebben om patiënten meer zelfvertrouwen te geven tijdens hun gesprekken met de huisarts. Dit communicatiemiddel wordt verspreid via wachtkamers van huisartsen en de website oefenen.nl. De fotostrips verschijnen ook in het Engels, Duits, Italiaans en Hongaars en worden de komende tijd in verschillende onderzoeken getest.

Daarnaast heeft Margot Jager promotieonderzoek gedaan naar ervaringen en behoeftes van jongeren in de geestelijke gezondheidszorg in samenwerking met C4Youth (een koepel van samenwerkende GGZ-instellingen). Ook de lopende promotietrajecten van Joëlle Ooms en Lennie Donné tonen de breedte van gezondheidscommunicatie. Zij onderzoeken momenteel respectievelijk de effecten op gezondheidsgedrag van angstaanjagende gezondheidsboodschappen en van informele gesprekken over gezondheid en risicovol gedrag als alcoholmisbruik en soa’s.

Een nieuw kennisplatform met een stevige basis

De samenwerking tussen het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en de communicatiewetenschappers is al enkele jaren gaande, maar in september 2015 werd deze samenwerking ook geformaliseerd. Het Kennisplatform Gezondheidscommunicatie werd opgericht. Binnen dit platform worden alle activiteiten samengebracht en beter zichtbaar gemaakt, een belangrijke stap naar een structurele samenwerking.

Bekijk ook het filmpje hieronder waarin Margot Jager haar onderzoek op het gebied van gezondheidscommunicatie toelicht.