Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Nieuws Nieuwsberichten

Voorspelling coalities en coalitieakkoorden 2010, prof.dr. Frans Stokman

11 augustus 2010

Wat voor beleid zal er binnen verschillende coalities ontstaan, naar aanleiding van de Tweede Kamerverkiezingen van 9 juni 2010? En hoe aantrekkelijk zijn deze coalities voor de daaraan deelnemende partijen en de oppositie?

Door middel van simulatie modellen waarin de standpunten, de belangen en de macht van partijen zijn meegenomen, wordt de inhoud van een mogelijk regeerakkoord voor verschillende coalities voorspeld.

De (gesimuleerde) onderhandelingen hebben betrekking op twaalf controversiële beleidspunten, die met behulp van een expert op het gebied van politiek en partijprogramma’s zijn bepaald. De twaalf punten zijn: hypotheekrenteaftrek en overdrachtsbelasting,de AOW-leeftijd, zorg, veiligheid, vreemdelingenbeleid, duurzaamheid, drugsbeleid, ontslagrecht, kilometerheffing, daling financieringstekort in de komende kabinetsperiode, belastingen en ontwikkelingssamenwerking. Naast het inventariseren van de belangrijkste controversiële punten in deze verkiezingen, zijn de standpunten en prioriteiten van acht partijen (SP, GroenLinks – GL, PvdA, D66, ChristenUnie – CU, CDA, VVD en PVV) op de twaalf beleidspunten geïnventariseerd.

Speerpunt in de analyses is de voorspelling welk beleid plausibele coalities zullen gaan voeren. De voorspelling welke coalitie de meest waarschijnlijke is kan daar deels van worden afgeleid. Andere overwegingen spelen daarbij echter ook een rol. We hebben alleen, gegeven de krachtenverhoudingen na de verkiezingen, realistische coalities in onze analyses betrokken. Om deze reden zijn er slechts acht partijen in de analyses meegenomen. Partijen als de SGP en de PvdD zijn dusdanig klein dat deze niet relevant zijn bij coalitieformatie.

Op basis van de modelberekeningen zijn zowel de coalitie als het regeerakkoord voorspeld. Hierbij moet worden aangetekend dat het voorspellen van de coalitie aanzienlijk moeilijker is dan het voorspellen van de inhoud van het regeerakkoord. Ten eerste spelen bij de totstandkoming van de coalitie veel meer externe en moeilijk te modelleren factoren een rol, zoals een ‘incompatibilité d’humeur’ of een gebrek aan vertrouwen tussen politieke leiders, of anticipatie op electorale effecten van wel of geen deelname. Zo zal het CDA wegens het zeer grote verlies bij de verkiezingen waarschijnlijk terughoudend zijn om weer tot een coalitie toe te treden en dit pas doen als zij dit mede van belang achten voor het landsbelang. Ten tweede is de voorspelling van de coalitie ‘goed of fout’, terwijl het regeerakkoord 12 beleidspunten kent waarvan een deel goed en een deel niet goed voorspeld kan zijn.

Hieronder kunt u het rapport van 10 juni 2010, de dag na de verkiezingen downloaden. Daarna zijn nog vier addenda verschenen: het eerste addendum is aan het begin van de onderhandelingen over Paars+ verschenen en herhaalde onze voorspelling in het oorspronkelijke rapport dat de onderhandelingen zouden mislukken op drie beleidspunten, namelijk kilometerheffing, belastingen en reductie van het financieringsrapport. Het tweede addendum is verschenen aan het begin van de informele verkenningen over de Rechtse coalitie en herhaalde onze voorspelling dat de rechtse meerderheidscoailitie niet zou worden gevormd. Het derde addendum is verschenen toen de onderhandelingen over de minderheidscoalitie CDA-VVD met gedoogsteun van de PVV startten. Daarin laten we zien dat er twee meerderheidscoailities zijn die voor het CDA aantrekkelijker zijn dan deze minderheidscoalitie met gedoogsteun.  

Aan het eind van de coalitieonderhandelingen scoorden we het regeerakkoord op de 12 onderhandelingspunten en rapporteren daarover in Addendum IV. Wij zijn zo in staat om het nutsverlies van het akkoord te berekenen voor de coalitiepartners en na te gaan hoe goed onze voorspellingen zijn die wij in Appendum III hebben gedaan.

De VVD is de duidelijke overwinnaar, maar het CDA heeft een beter akkoord bereikt dan op basis van zijn zetelaantal mocht worden verwacht.

In 2003 voorspelden we zes van de zeven onderhandelingspunten goed, in 2007 negen van de elf.

Omdat wij nu te maken hebben met een minderheidscoalitie (CDA-VVD) met gedoogsteun van de PVV, hebben wij de voorspellingen van de drie-partijencoalitie CDA-VVD-PVV vergelegen met die van het CDA en VVD zonder gedoogsteun. Op acht onderhandelingspunten komen beide coalities tot hetzelfde akkoord. Zes daarvan hebben wij goed voorspeld, twee niet (ontslagrecht en drugsbeleid). Op de andere vier onderhandelingspunten liggen alle uitkomsten in het akkoord tussen de twee voorspellingen in, zoals je bij gedoogsteun mag verwachten.

Meer informatie: prof.dr. F.N. Stokman, tel. 050-363 6259 of 06-22430123, e-mail: f.n.stokman@rug.nl  

Final Rapport verkiezingen 2010, 10 juni 2010 [PDF]

Addendum bij rapport, 12 juli 2010 [PDF]

Addendum II bij rapport, 29 juli 2010 [PDF]

Addendum III bij rapport, 10 augustus 2010 [PDF]

Voorpagina Groninger Gezinsbode 5 augustus 2010 [PDF]

Addendum IV bij rapport, 10 oktober 2010

An English summary of all documents can be found at:

http://www.stokman.org/news-related%20activities.htm

Laatst gewijzigd:23 juni 2016 13:35

Meer nieuws

  • 05 maart 2024

    'Ook grijze muizen kunnen creatief zijn'

    Organisatiepsycholoog Eric Rietzschel onderzoekt creativiteit op de werkvloer. Volgens hem helpt creativiteit ons om verder te komen, maar is er ook een negatieve kant.

  • 31 januari 2024

    Laura Batstra strijdt op social media tegen stoornisdenken 

    Hoogleraar orthopedagogiek Laura Batstra zet zich in tegen stoornisdenken en overmedicalisatie. Dat doet ze onder andere door posts op social media. Hoewel het soms vechten tegen de bierkaai lijkt, gelooft Batstra dat een hoop kleine acties...

  • 26 januari 2024

    Vader in de gevangenis: Wat voor impact heeft dat op het gezin?

    Hoewel zo’n 28.300 kinderen in Nederland een vader in de gevangenis hebben, is er slechts beperkt onderzoek naar de impact hiervan op het gezin gedaan. Socioloog Simon Venema − onderzoeker bij Verslavingszorg Noord Nederland en verbonden aan de...