Marleen Janssen: hoe ontwikkelt communicatie zich bij kinderen die niet (goed) kunnen horen en zien?

Hoe ontwikkelt communicatie zich bij kinderen die niet (goed) kunnen horen en zien?

Als je niks ziet en niks hoort kun je dan taal leren? Gaat dat hetzelfde als bij kinderen die niet zintuiglijk beperkt zijn? Wat al door onderzoek aangetoond is, is dat deze kinderen met doofblindheid inderdaad de normale ontwikkelingsstappen volgen. Dat wil zeggen dat ze vanuit een veilige en goede relatie met de ouders of begeleiders leren hun bedoelingen over te brengen en ook leren ‘praten’ over dingen buiten het hier en nu. Alleen het ziet er heel anders uit.

Want hoe praat je als je niet kunt horen en zien? Het tactiele gebarensysteem biedt uitkomst, ook wel vierhandengebaren genoemd. Degene die iets wil ‘zeggen’ legt de handen onder de handen van de ander, en de ander luistert door de handen boven op die van degene die ‘praat’ te leggen.

Je hebt eigenlijk ‘praat-handen’ en ‘luister-handen’. Je wisselt van beurt door telkens de handen boven of onder te leggen. Om dit te leren is het nodig dat de mensen die het meest met het kind communiceren de juiste input kunnen geven. Dit is hetzelfde als ouders doen met een kind dat niet doofblind is. Je zorgt ervoor dat je samen met het kind interessante dingen beleeft en tijdens die interessante gebeurtenis biedt je de taal aan. Bijvoorbeeld je gaat met het kind samen schommelen. Je stopt tussendoor en ‘praat’ in gebaren: ‘schommelen’, ‘wij samen’, ‘schommelen leuk’. Door dit veel te herhalen gaat het kind geleidelijk aan nieuwe gebaren leren, zoals een ander kind ‘normale’ taal leert.