Werkt beeldbellen tijdens de coronacrisis bij behandeling van psychische aandoeningen zoals depressies?

Nu de meeste mensen aan huis gebonden zijn door de coronacrisismaatregelen, is er een enorme belangstelling voor de behandeling op afstand van veel voorkomende psychische aandoeningen zoals depressie. Webinars schieten als paddenstoelen uit de grond om behandelaars bij te staan in de massale overstap naar online behandelen. Maar helpen deze vormen mensen wel van psychische aandoeningen af?

In de afgelopen 10 jaar ontwikkelden onderzoekers van de Rijkuniversiteit Groningen en Amsterdam UMC diverse behandelingen die op afstand kunnen worden ingezet voor angst en depressie. De behandelingen die het team van prof. dr. Claudi Bockting (Amsterdam UMC, locatie AMC & Centre for Urban Mental Health, Universiteit van Amsterdam), prof. dr. Maaike Nauta (RUG) en dr. Huib Burger (UMCG) bestudeerde varieerden van telefonische behandelingen, videobellen, met begeleiding op afstand via internettherapie tot app interventies en zelfhulp.

Ook onderzoek in Indonesië
Het onderzoek richtte zich niet alleen op de Nederlandse situatie. In samenwerking met de Atma Jaya Catholic University of Indonesia werd door promovendus Retha Arjadi een uitgebreide studie gedaan in Indonesië met begeleiding op afstand aan ruim 300 mensen met een depressie. De deelnemers maakten gebruik van het online behandelprogramma “Act and feel”, een vorm van gedragstherapie, in combinatie met telefonisch contact met een ondersteuner. Na de onderzoeksperiode hadden ze niet alleen minder depressieve klachten, maar ook een 50% hogere kans op herstel van een depressie. Deze vorm van hulp op afstand bleek effectief voor mannen en vrouwen, jongeren en volwassen en zowel lage als hoge inkomensklassen. Mensen met een lage sociaal economische status leken zelfs nog meer te profiteren van de interventie op afstand. Dus ook onder moeilijke omstandigheden heeft een behandeling via internet en telefonisch contact zin. Parallel aan deze Indonesische behandeling op afstand is een Nederlandse versie met begeleiding per telefoon door praktijkondersteuners van de huisarts ontwikkeld.

Kansen voor online behandelen tijdens coronacrisis
Behandelen op afstand via videobellen en bepaalde internetinterventies lijken dus zinvol, ook onder zeer moeilijke omstandigheden. Volgens de onderzoekers is dit goed nieuws voor landen als Indonesië waar de beschikbaarheid van psychologen en psychiaters beperkt is en het inkomen laag is. Daarnaast zijn de uitkomsten ook hoopvol voor de huidige coronacrisis.

Claudi Bockting, “Deze resultaten geven aan dat het wel degelijk mogelijk is om psychische aandoeningen te behandelen op afstand zoals via online interventies begeleid door videobellen of telefonisch contact. Waarschijnlijk ook ten tijde van de corona crisis. Daarbij is het wel aan te bevelen om online interventies te gebruiken die al onderzocht zijn op effectiviteit”.

App voor speciaal voor jongeren
De studie naar interventies op afstand gaat verder. Het onderzoeksteam onderzoekt momenteel binnen het Stayfine project of interventies die via een speciale app worden aangeboden terugval kunnen voorkomen bij jongeren die al eens een depressie en/of angststoornis hebben meegemaakt. Jongeren tussen 13-21 jaar kunnen meedoen aan dit lopende onderzoek. Op de website www.stayfine.nl kunnen zij meer informatie vinden en zich ook aanmelden. In dit onderzoekt werkt het onderzoeksteam samen met dr. Yvonne Stikkelbroek van de Universiteit Utrecht en GGZ Oost Brabant.

Voor meer informatie:

• Prof. Dr. Claudi Bockting, c.l.bockting amsterdamumc.nl (hoogleraar klinische psychologie in de psychiatrie (Amsterdam UMC, Centre for Urban Mental Health, Universiteit van Amsterdam)
• Prof. dr. M.H. (Maaike) Nauta, m.h.nauta rug.nl (adjunct hoogleraar Klinische psychologie, Rijksuniversiteit Groningen en Accare)

Referenties

Arjadi, R., Nauta, M. H., Scholte, W. F., Hollon, S. D., Chowdhary, N., Suryani, A. O., Uiterwaal C.S.P.M. & Bockting, C. L. (2018). Internet-based behavioural activation with lay counsellor support versus online minimal psychoeducation without support for treatment of depression: a randomised controlled trial in Indonesia. The Lancet Psychiatry , 5(9), 707-716. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(18)30223-2 .

Tampubolon, G., & Hanandita, W. (2014). Poverty and mental health in Indonesia. Social Science & Medicine, 106, 20-27.

van der Wal, J. M., Arjadi, R., Nauta, M. H., Burger, H., & Bockting, C. L. (2020). Guided internet interventions for depression: Impact of sociodemographic factors on treatment outcome in Indonesia. Behaviour Research and Therapy, 103589 . https://doi.org/10.1016/j.brat.2020.103589