Online gedragsactivatie effectief bij behandeling van depressies in landen met lage- of middeninkomens

Depressie levert een belangrijke bijdrage aan de mondiale ziektelast, ook in landen met lage en middeninkomens. De beschikbaarheid van behandelingen is echter beperkt in deze landen. De Rijksuniversiteit Groningen en het Amsterdam University Medical Centre (AMC) hebben in samenwerking met de Katholieke Universiteit Atma Jaya in Jakarta, Indonesië, de eerste gerandomiseerde klinische studie van voldoende omvang uitgevoerd naar online interventies bij depressie in een land met lage en middeninkomens, te weten: Indonesië. De resultaten, deze week in Lancet Psychiatry gepubliceerd, tonen aan dat online gedragsactivatie met ondersteuning door leken effectief is bij het behandelen van depressies. Dit biedt nieuwe mogelijkheden om de geestelijke-gezondheidskloof in landen met lage of middeninkomens te overbruggen.

De geestelijke-gezondheidskloof

Met een prevalentie van ongeveer 4,2%, levert depressie een van de belangrijkste bijdragen aan de mondiale ziektelast, ook in landen met lage of middeninkomens. De beschikbaarheid van behandelingen is met name in deze landen echter verre van ideaal. Dit probleem staat bekend als de geestelijke-gezondheidskloof (Wereldgezondheidsorganisatie). Ook kan de afstand tot voorzieningen voor geestelijke gezondheidszorg groot zijn. Indonesië is zo’n land met lage en middeninkomens, waar breed erkend wordt dat behandelingen voor geestelijke gezondheidsproblemen ruimer beschikbaar moeten worden gemaakt.

Omdat Indonesië een archipel is van vijf grote en meer dan 1000 kleinere eilanden, zijn de voorzieningen voor geestelijke gezondheidszorg er ongelijk verdeeld. Er zijn innovatieve strategieën nodig om de geestelijke-gezondheidskloof in Indonesië en andere landen met lage en middeninkomens te overbruggen en de toegang tot behandeling te vergroten. Ook de inzet van technologie en behandeling door niet-specialisten kunnen hieraan bijdragen. Guided Act and Feel Indonesia (GAF-ID) is zo’n innovatief project: het is een online interventie bij depressie, waarbij de begeleiding plaatsvindt door getrainde lekenhulpverleners. De interventie is gebaseerd op een behandelprotocol voor gedragsactivatie dat is aangepast aan de Indonesische context door Retha Arjadi.

Significant lagere scores

De onderzoekers hebben gerandomiseerd klinisch onderzoek gedaan onder 313 deelnemers in Indonesië om de effectiviteit van online gedragsactivatie met ondersteuning door lekenhulpverleners te vergelijken met die van minimale online psycho-educatie zonder ondersteuning in geval van depressie (Arjadi et al., Lancet Psychiatry). ‘Over 10 weken waren de depressiescores significant lager in de GAF-ID groep dan in de groep die online psycho-educatie kreeg. Ook bleek na 10 weken de kans op remissie 50% hoger in de GAF-ID groep. Dit effect blijkt duurzaam (met een effectomvang van 0,27 na 6 maanden). Daarmee ontstaan nieuwe mogelijkheden om de geestelijke gezondheidskloof in landen met lage en middeninkomens te overbruggen', aldus hoogleraar Claudi Bockting.