Samenwerken in een verplicht contact

Aanleiding en doelstelling

Door invoering van het adolescentenstrafrecht zal de jeugdreclassering in toenemende mate te maken krijgen met adolescenten van 18 tot 23 jaar. Onderzoek laat zien dat de behoeften van adolescenten betreffende de begeleiding en omgang verschillen van jeugdigen en volwassenen. Echter is er nog weinig onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de werkalliantie en hoe de begeleiding van adolescenten binnen de (jeugd)reclassering op een effectieve manier gerealiseerd kan worden. Het verkennen van de wensen en behoeften van adolescenten betreffende het contact met (jeugd)reclasseringsmedewerkers is het doel van dit onderzoek, om zodoende aanbevelingen te doen naar een effectieve begeleiding. De onderzoeksvraag is: “Welke wensen en behoeften hebben adolescenten van 18 tot 23 jaar betreffende het contact met (jeugd)reclasseringsmedewerkers binnen de (jeugd)reclassering?”

Methode

Er zijn diepte-interviews en vragenlijsten afgenomen bij elf (jeugd)reclasseringsmedewerkers en vijf adolescenten. De respondenten zijn telefonisch en via e-mail benaderd binnen drie gecertificeerde instellingen van de (jeugd)reclassering in Noord-Nederland. Er zijn vijf mannelijke en zes vrouwelijke medewerkers geïnterviewd, met een gemiddelde werkervaring van elf jaar binnen de (jeugd)reclassering. Daarnaast zijn er vier mannelijke en één vrouwelijke adolescent(en) geïnterviewd, met een gemiddelde leeftijd van negentien jaar. De interviews zijn opgenomen, getranscribeerd en systematisch geanalyseerd met een vooraf opgesteld codeboek.

Resultaten

Volgens medewerkers hebben adolescenten specifieke kenmerken; de hersenen zijn nog in ontwikkeling waardoor ze nog niet als volwassenen kunnen worden aangesproken en is er vaak sprake van multi-problematiek. Tevens zijn gesprekken met adolescenten gelijkwaardiger dan met jeugdigen en medewerkers doen een groter beroep op adolescenten hun eigen verantwoordelijkheid. In vergelijking met volwassenen nemen adolescenten minder snel adviezen en dergelijke van medewerkers aan. Medewerkers geven daarnaast aan dat zij ervoor moeten zorgen dat adolescenten vertrouwen in hen krijgen door goed contact te maken, veel te overleggen en de adolescent te betrekken bij keuzes. Ondanks het gedwongen kader vinden zowel medewerkers als adolescenten een (goede) werkalliantie belangrijk. Zij vertellen dat medewerkers een werkalliantie opbouwen met een adolescent door onder andere een goede luisterhouding, humor, tijd nemen voor (gesprekken met) de adolescent en het onderhouden van contact. Medewerkers benoemen dat zij moeten kunnen balanceren tussen controle en toezicht houden en het bieden van ruimte aan adolescenten voor eigen keuzes. Zowel medewerkers als adolescenten vinden het belangrijk dat medewerkers in hun bejegening betrouwbaar en transparant zijn en hun afspraken nakomen.

Conclusies en aanbevelingen

Adolescenten hebben, in vergelijking met jeugdigen en volwassenen, specifieke wensen en behoeften betreffende het contact met (jeugd)reclasseringsmedewerkers. Medewerkers moeten onder andere kennis hebben van de ontwikkeling van adolescenten, met welke multi-problematiek ze te maken hebben en de manier waarop adolescenten verschillen van overige cliënten. Daarnaast moeten medewerkers beschikken over specifieke vaardigheden voor het opbouwen van een werkalliantie met adolescenten.

Keywords: Adolescentenstrafrecht, Adolescentie, Jeugdstrafrecht, Jeugdreclassering, Werkalliantie, Samenwerkingsrelatie

Door: Lisa de Jong en Soraya van der Veen

Begeleid door: Annemiek Harder