Towards effective learning strategies
| Promotie: | Mw. A.S. (Anouk) Donker |
| Wanneer: | 11 juni 2015 |
| Aanvang: | 14:30 |
| Promotor: | prof. dr. M.P.C. (Greetje) van der Werf |
| Copromotor: | dr. D.D.N.M. (Danny) Kostons |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Gedrags- en Maatschappijwetenschappen |
Strategieën voor het ontwikkelen van metacognitie in het basisonderwijs
In het basisonderwijs moeten leerlingen in staat zijn om verschillende leerstrategieën flexibel in te zetten. Hiervoor hebben zij specifieke kennis en vaardigheden nodig, ook wel metacognitie genoemd. Metacognitie is een complex begrip, waardoor leerkrachten het lastig vinden om leerlingen te helpen bij het ontwikkelen hiervan. Anouk Donker onderzocht welke strategieën het meest effectief zijn om deze vaardigheden te trainen en daarmee de schoolprestaties te verbeteren.
Aan dit proefschrift lagen drie doelen ten grondslag: 1) een model van metacognitie ontwikkelen dat bruikbaar is in de onderwijspraktijk, 2) nagaan of leerkrachten getraind kunnen worden dit model te gebruiken om de metacognitie en daarmee prestaties van hun leerlingen te verbeteren en 3) nagaan welke strategieën het meest effectief zijn om prestaties te verbeteren, en hoe deze het best getraind kunnen worden.
Uit het proefschrift blijkt dat het ontwikkelde model deels teruggevonden werd in de onderwijspraktijk (groep 7/8). De leerlingen hadden hun metacognitieve kennis en vaardigheden maar ten dele ontwikkeld. Leerkrachten werden getraind in toepassing van dit model in hun begrijpend lezen lessen in de bovenbouw van het basisonderwijs. Helaas slaagden zij er niet in de leerprestaties of de metacognitie van hun leerlingen te verbeteren.
Dankzij meta-analytisch onderzoek, waarbij een groot aantal onderzoeken systematisch is vergeleken, is veel kennis verkregen m.b.t. het derde doel. Het aanleren van metacognitieve kennis, planning en taakwaardering blijken de meest effectieve elementen van strategietrainingen. Deze trainingen zijn het meest effectief wanneer ze worden uitgevoerd door de onderzoeker zelf, in plaats van de leerkracht. Ook de manier waarop effecten worden vastgesteld blijkt van invloed: de beste resultaten worden gevonden met toetsen die in lijn met de training zijn ontwikkeld.
Anouk Donker deed haar promotieonderzoek bij de afdeling Onderwijskunde, gefinancierd door het Top Institute for Evidence Based Education Research (TIER). Zij is universitair docent bij het GION Onderwijs / Onderzoek van de RUG.