Betere lessen? Zet iemand achterin de klas

Regelmatig observeren van docenten en gerichte feedback zorgt ervoor dat die docenten betere lessen geven. Dat blijkt uit het eindrapport van het project 'Van Zwak naar Sterk' (vZnS), uitgevoerd door de Lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen in opdracht van het minsiterie van OCW.

In 2014 is de Lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen samen met een aantal scholen het vZnS-project gestart. Doel was om de pedagogisch-didactische kwaliteit van docenten van middelbare scholen te verbeteren. Dat gebeurde op scholen in het noorden die in het verleden door de onderwijsinspectie als (potentieel) zwak zijn aangemerkt. Door het verbeteren van de onderwijskwaliteit worden leerresultaten verhoogd en neemt het risico op een inspectieoordeel 'zwak' af.

In het project is ervoor gekozen de kwaliteit van lesgeven te verbeteren door gerichte regelmatige observaties van docenten in de klas en het geven van feedback aan die docenten. Dat gebeurde door zowel experts van de Lerarenopleiding als getrainde collega’s in de school. In totaal werden deelnemende docenten vier keer geobserveerd gedurende twee tot drie jaar.

Observaties en feedback leiden tot betere lessen

De basisvaardigheden van docenten op de deelnemende scholen waren aan het begin van dit project beter op orde dan de landelijke referentiegroep. Op geavanceerde vaardigheden, zoals activerende didactiek, aandacht voor leerstrategieën en differentiëren, scoorden docenten van de deelnemende scholen iets lager dan de landelijke referentiegroep.

Na de observaties en feedback neemt het aantal geobserveerde lessen dat voldoet aan de basisvaardigheden toe van 75 procent naar 92 procent. Zo’n 15 tot 20 procent van de docenten laat een excellente les zien tijdens de observaties.

Open cultuur op school noodzakelijk

Verdiepend onderzoek laat zien dat de wijze waarop schoolleiding en observatoren omgaan met de observaties veel uit kan maken. Voor een positief effect van de observaties is een open, op leren gerichte cultuur nodig en feedback gericht op het verbeteren van vaardigheden die binnen het bereik liggen van de individuele docent. Observeren dat door docenten wordt ervaren als beoordelen of vergelijken met anderen werkt eerder belemmerend.  

Conclusie is dat regelmatige gerichte observaties en het geven van feedback leiden tot betere pedagogisch-didactische vaardigheden van docenten in geobserveerde lessen. Het oog van de meester doet ertoe.

• Het eindrapport van het project 'Van Zwak naar Sterk' (vZnS)