Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Nieuws Nieuwsberichten

Altijd weer die condoomdiscussie in media

Nederlands Dagblad | Wim Houtman
01 december 2009

GRONINGEN - Noem aids, Afrika en de kerk - en het gaat in Nederland al gauw over niets anders dan condooms. Ten onrechte, vindt godsdienstwetenschapper Brenda Bartelink. De kerk speelt juist een positieve en onmisbare rol in de strijd tegen hiv-aids.

2 waarderingen
Afgelopen voorjaar ging het weer even over niets anders in de Nederlandse media: de paus en condooms. Paus Benedictus XVI ging naar Afrika en gaf in het vliegtuig, op weg er naartoe, vriendelijk antwoord op vragen van journalisten over de strijd tegen aids. Hij herhaalde het aloude standpunt van de Rooms-Katholieke Kerk, dat het uitdelen van condooms niet het antwoord kan zijn.

Brenda Bartelink (1977) vindt het een treurige ,,versmalling'', dat Nederlandse media altijd maar weer over het pauselijke condoomverbod beginnen. Gasten en presentatoren van spraakmakende talkshows maken zich er kwaad over, maar ook opinieschrijvers in kranten kunnen er wat van. Zo verdwijnt uit zicht, zegt Bartelink, hoeveel kerken en christelijke organisaties doen. ,,In Afrika zijn zij vaak belangrijke aanbieders van onderwijs en gezondheidszorg. In Tanzania is veertig procent van de totale zorg in handen van kerken of kerkelijke organisaties. Zij zijn juist heel actief in de strijd tegen aids. Niet alleen in de zorg voor zieken, maar ook in preventie.''

Aids voorkómen gaat over veel meer dan alleen een ja of nee tegen condooms, zegt Bartelink.

Eigen rechten
Zij is godsdienstwetenschapper aan de Rijksuniversiteit Groningen en doet onderzoek naar religie en ontwikkelingssamenwerking. In maart was ze daarvoor in Uganda, toen het relletje over de uitspraken van de paus losbarstte. ,,Daar viel me het contrast op tussen de Nederlandse discussies en de praktijk in Afrika.'' Aidspreventie is veel breder dan een ja of nee tegen condooms. Bartelink noemt een paar voorbeelden. ,,Uit onderzoek blijkt dat in Afrika getrouwde vrouwen het meeste risico lopen op besmetting. Dat komt doordat hun man vaak meer seksuele partners heeft. Een vrouw heeft dan weinig aan een beleid dat onthouding en huwelijkstrouw propageert. Aan condooms ook niet, als haar man die niet wil. Het huwelijk biedt haar geen bescherming. Ze heeft er veel meer aan als zij kan opkomen voor haar eigen rechten binnen dat huwelijk. Als er openheid is om over seks te praten en als vrijen alleen gebeurt als ze dat allebei willen.''

Een ander voorbeeld: ,,Een jong meisje, dat aan schoolgeld komt door af en toe seks te hebben met een oudere vriend. Er is in een land als Uganda veel armoede. Jongeren hebben vaak weinig kansen en seks kan een middel zijn om te overleven. Christelijke organisaties kennen de praktijk. Juist dat motiveert hen tot een breder preventiebeleid dan alleen onthouding en seksuele trouw.''

,,De praktijk in Afrika is veel diverser dan wat de paus en kardinalen in Rome zeggen'', zegt Bartelink. ,,Ik weet van een non in Uganda die op een heel open manier seksuele voorlichting geeft aan meisjes. Inclusief hoe je condooms gebruikt. In een regio in Noord-Uganda werken de Rooms-Katholieke Kerk en de Anglicaanse Kerk samen met een seculiere gezondheidsorganisatie. De kerken dragen hun eigen normen en waarden uit, maar jongeren leren óók de weg om aan condooms te komen, wanneer ze andere keuzes maken. Seculiere organisaties in Afrika hebben ook geen probleem met kerken die hun eigen ideaal hoog houden.''

En religie is niet onveranderlijk, ontdekt Bartelink steeds weer. In Tanzania heeft de Lutherse Kerk in 2002 schuld beleden, dat ze aidspatiënten heeft gediscrimineerd, vooral door de koppeling van aids aan zonde. ,,Zoiets hoort een Nederlandse krantenlezer niet. Nuance is voor veel media niet sexy.''

Brenda Bartelink spreekt op 10 december tijdens een 'actualiteitencollege' over religie en aids aan de Rijksuniversiteit Groningen, Zittingzaal, Oude Boteringstraat 38, om 19.30 uur.

© Nederlands Dagblad

Laatst gewijzigd:12 juni 2023 20:16

Meer nieuws