Triggering pneumococcal competence
| Promotie: | Dhr. J. (Jelle) Slager |
| Wanneer: | 22 februari 2019 |
| Aanvang: | 16:15 |
| Promotors: | prof. dr. J.W. Veening, O.P. (Oscar P) Kuipers |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Science and Engineering |
Nieuwe inzichten in gevaarlijke infectie.
Streptococcus pneumoniae (de pneumokok) is een bacterie die vaak voorkomt in de bovenste luchtwegen van gezonde personen. Als de pneumokok echter in andere delen van het lichaam terechtkomt kan deze infecties - soms zelfs dodelijk – veroorzaken. De pneumokok is op die manier jaarlijks verantwoordelijk voor meer dan een miljoen sterfgevallen wereldwijd. Zowel vaccinatieprogramma’s als antibioticakuren zijn effectief in het terugbrengen van het sterftecijfer ten gevolge van pneumokokkeninfecties.
Maar de bruikbaarheid van deze methoden op langere termijn wordt echter ondermijnd doordat de pneumokok DNA uit zijn omgeving kan opnemen en integreren. Deze toestand waarin DNA kan worden opgenomen heet competentie en kan de verspreiding van antibioticaresistentie versnellen en herkenning van pneumokokken door het menselijk immuunsysteem belemmeren. Om hier meer inzicht in te krijgen analyseerde Jelle Slager de genetische code van de pneumokok tot in het kleinste detail en maakte de resulterende informatie is openlijk beschikbaar in de database PneumoBrowse.
Verder bracht hij in kaart hoe de pneumokok reageert op een breed scala aan condities, relevant voor infectiemodellen. Ook deze data heeft hij beschikbaar gesteld, in een tweede database: PneumoExpress. Slager combineerde vervolgens informatie uit beide databases om de kennis van het eerder genoemde competentiesysteem te vergroten en te bepalen welke genen en eiwitten erdoor worden beïnvloed.
Tot slot heeft Slager twee verschillende mechanismen ontdekt waarmee bepaalde antibiotica het competentiesysteem kunnen activeren. Deze bevindingen helpen te begrijpen welke factoren verantwoordelijk zijn voor het activeren van competentie en daarbij bijdragen aan de verspreiding van antibioticaresistentie en de verminderde effectiviteit van vaccins.
Jelle Slager verrichtte zijn promotieonderzoek bij de afdeling Moleculaire Genetica van het Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology Institute (GBB) met financiering via NWO. Hij werkt nu als postdoc aan het UMCG.
Zie ook eerdere nieuwsberichten: