Gezondheid belangrijke bron voor inkomensongelijkheid tussen landen

Welzijn is meer dan uitsluitend materiële welvaart. Een bredere blik op economische groei maakt het mogelijk om ook rekening te houden met aspecten als ongelijkheid en gezondheid. Dat is bijvoorbeeld van belang omdat in de eerste helft van de twintigste eeuw het welzijn in Europa aanmerkelijk sneller verbeterde dan het inkomen. De grootste verbeteringen in welzijn kwamen door een hogere levensverwachting, minder ongelijkheid en kortere werktijden, concludeert Daniel Gallardo Albarrán in zijn proefschrift. Hij promoveert op 4 oktober aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Gebrekkige gezondheid heeft direct verband met inkomen, want het raakt het potentieel van de beroepsbevolking. Voor 1950 was groeiende ongelijkheid in gezondheid (rijke landen werden eerst gezonder) een belangrijke oorzaak van de groeiende ongelijkheid in inkomen. De toegenomen levensverwachting in armere landen heeft het belang van deze ongelijkheid na 1950 gedempt, maar als door epidemieën of slecht volksgezondheidsbeleid de gezondheid stagneert, kan dat leiden tot een nieuwe groei van inkomensongelijkheid.

Internationale epidemiologische transitie

In de periode vóór de grote daling in sterftecijfers (omstreeks 1900) verklaarde de variatie in gezondheid bijna 20 procent van de inkomensongelijkheid, concludeert Gallardo. Gedurende de eerste helft van de twintigste eeuw steeg dit percentage naar 26, doordat verbeteringen in gezondheid als gevolg van nieuwe medische kennis slechts in een kleine groep landen plaatsvonden. Tijdens de internationale epidemiologische transitie, vanaf halverwege de twintigste eeuw tot 1990, nam de rol van gezondheid als bron van mondiale inkomensongelijkheid af van 26 tot 12 procent. De grote wereldwijde vooruitgang in de gezondheid van werknemers droeg in die periode bij aan aanzienlijke verbeteringen van de productiviteit van de landen die aanvankelijk achterbleven.

Verschillen verkleinen minder snel

De invloed van gezondheid op inkomensniveaus is sinds 1990 redelijk constant gebleven. Gezondheidsverschillen verkleinen minder snel dan voorheen, concludeert Gallardo Albarrán. Ontwikkelingslanden maken minder grote stappen doordat zij in toenemende mate te maken krijgen met chronische hart- en vaatziekten en aandoeningen aan de luchtwegen. Ziekten die veel moeilijker te bestrijden zijn dan infectieziekten.

Hernieuwde toename gezondheidsverschillen

Vandaag de dag lijken we aan de vooravond te staan van een hernieuwde toename van de mondiale gezondheidsverschillen, aangezien enkele indicatoren zoals de levensverwachting in sommige landen gedurende de laatste decennia minder sterk vooruitgaan. Deze divergentie en de oorzaken ervan vormen geen onderdeel van Gallardo Albarráns proefschrift. Hij toont echter wel aan dat het vermijden van een nieuwe periode van divergentie een enorme winst voor de volksgezondheid zou betekenen, met als resultaat hogere productiviteit en een groter welzijn. Om die reden zou het onderwerp hoog op de agenda moeten staan van beleidsmakers wereldwijd, stelt de promovendus.

Van direct belang voor ontwikkelingslanden

Zijn resultaten zijn van direct belang voor ontwikkelingslanden die - net zoals Duitsland in de late negentiende eeuw - te maken hebben met een gebrek aan sanitaire voorzieningen en de daarmee samenhangende medische problemen. Gallardo Albarrán laat namelijk zien dat de aanleg van waterleidingen in Duitsland (aan het einde van de 19e, begin van de 20e eeuw) slechts beperkte invloed had op de gezondheid. Pas in combinatie met de aanleg van moderne riolering vond een drastische vermindering van ziekte en sterfte plaats. Deze twee voorzieningen verklaren volgens hem tezamen tenminste 19 procent van de daling in sterftecijfers. Ook tegenwoordig worstelen ontwikkelingslanden met de volksgezondheid, waarbij India een prominent voorbeeld is van gebrekkige sanitaire infrastructuur. De resultaten van dit onderzoek laten zien hoe belangrijk het is om investeringen in schoon drinkwater te combineren met investeringen in riolering.

Meer informatie

• Contact: Daniel Gallardo Albarrán
• Lees het volledige proefschrift: Health, well-being and inequality over the long term

________________________________________________
> Meer nieuws van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde
> FEB-experts in de media