NWO-subsidie voor prof. Mulder: veranderingen in elektriciteitsmarkt door duurzame energie

Voor een goede overgang naar duurzame energie in Europa, dienen de elektriciteitsmarkten ook van vorm te veranderen. Bijvoorbeeld omdat de levering van energie via zonnepanelen of windmolens minder betrouwbaar is, of tot grote prijsschommelingen kan leiden. Welke veranderingen van de elektriciteitsmarkt zullen het beste uitpakken? Professor Machiel Mulder, bijzonder hoogleraar Regulering van Energiemarkten aan de Rijksuniversiteit Groningen heeft bijna twee ton subsidie ontvangen van NWO, met cofinanciering van maatschappelijke partners, om onderzoek te doen.

Professor Mulder, verbonden aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde voert het onderzoek uit in samenwerking met prof.dr. Marco Aiello en prof.dr.ir. Jacquelien Scherpen van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen, prof. dr. Bert Scholtens van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde en prof.dr. Frank Hindriks van de Faculteit Wijsbegeerte. De samenwerking wordt gefaciliteerd door de Energy Academy Europe. Maatschappelijke partners zijn TenneT TSO B.V., Energie Nederland, Netbeheer Nederland, VEMW en de Consumentenbond.

Risico’s door afwijkende kenmerken

De energiemarkt verandert onherroepelijk door de transitie naar duurzaam opgewekte energie”, zegt professor Mulder. “Aan de transitie zijn risico’s verbonden, zoals de betaalbaarheid en betrouwbaarheid van de nieuwe stroomvoorziening, wat weer negatief kan werken op de maatschappelijke acceptatie van duurzame energie.”

De risico’s ontstaan doordat het duurzame stroomaanbod een aantal afwijkende kenmerken heeft. “Zo zijn er geen marginale kosten,” vervolgt de hoogleraar. “Wanneer een windmolen of zonnepaneel er eenmaal staat, zijn er geen extra kosten om stroom te produceren. Bij conventionele centrales geldt dat er voor alle stroom die wordt opgewekt, brandstofkosten worden gemaakt.” Dat lijkt gunstig, want zon en wind zijn gratis, maar er zijn altijd energiecentrales nodig voor wanneer het windstil is of de zon niet schijnt. Deze kosten moeten meegenomen worden in de energieprijs, maar dat gebeurt juist niet als wind of zonnestroom de elektriciteitsprijs bepalen.”

Pieken en dalen

Een andere belangrijke verandering met effect op de energiemarkt is dat het aanbod van wind- en zonnestroom niet goed te sturen is, omdat het grotere dalen en pieken kent. Mulder: “Dit doet een groot beroep op de flexibiliteit van andere aanbieders van stroom, de stroomgebruikers en de beheerders van de netwerken. De vraag is of de markt dit aankan.”

Een laatste belangrijke verandering is dat de marktmechanismes voor prijsvorming en de balans in vraag- en aanbod afwijkend is. “Doordat aanbieders van duurzame energie in veel landen subsidie krijgen, is de investering vaak niet gebaseerd op de behoefte uit de markt. En ook het aanbod is niet afgestemd op de vraag. Ook dat heeft effect op de zowel de betrouwbaarheid, de betaalbaarheid en de maatschappelijke acceptatie van duurzame energievoorziening.”

NWO thema en valorisatie

Het project van Mulder c.s. is getiteld “Redesigning the electricity market in order to facilitate the transition towards a sustainable energy system”. NWO verstrekt de subsidie in het kader van haar programma MVI, Maatschappelijk Verantwoord Innoveren. In de valorisatiegroep van het project zitten verder nog naast de genoemde maatschappelijke partners: de Duurzame Energie Koepel, de Autoriteit Consument en Markt en het Ministerie van Economische Zaken.

Over Machiel Mulder

Prof.dr. Machiel Mulder (1960) is naast hoogleraar Regulation of Energy Markets aan de FEB, Specialist Reguleringseconomie bij het Economisch Bureau van de Autoriteit Consument & Markt (ACM), directeur van het Centre for Energy Economics Research (CEER) van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde en Voorzitter van de Benelux Association for Energy Economics (BAEE). Mulder behaalde zijn MSc in economie (cum laude) in Groningen en promoveerde in Rotterdam.

Zie ook:

• FEB nieuws mei 2013: Machiel Mulder benoemd tot hoogleraar Regulering van Energiemarkten
• FEB news 6 maart 2015: Workshop to start new Centre for Energy Economics Research 17 March 2015

Meer informatie

Contact: prof.dr. Machiel Mulder

________________________________________________
> Meer nieuws van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde
> FEB-experts in de media