Financiële reuzen cruciaal voor stabiel klimaat

Financiële instellingen zoals banken en pensioenfondsen kunnen een sleutelrol spelen bij het tegengaan van de klimaatverandering. Niet alleen door hun investeringen te verleggen naar duurzame energie en bedrijven die minder kooldioxide uitstoten, maar vooral door via hun aandelenbezit invloed uit te oefenen in de economische sectoren in cruciale ecosystemen zoals het Braziliaans Amazonegebied en de boreale bossen van Rusland en Canada.

Beide natuurgebieden staan bekend staan als ‘kantelpunten’ (tipping points) in het ecosysteem die een doorslaggevende invloed hebben op het wereldwijde klimaat, wanneer ze op grote schaal kooldioxide gaan uitstoten in plaats van deze op te slaan in de bodem en de planten. Financiële reuzen kunnen deze natuurgebieden met hun invloed veerkrachtiger en stabieler te maken. Dat concluderen van Bert Scholtens (Rijksuniversiteit Groningen) en zijn collega’s Victor Galaz, Beatrice Crona (Universiteit van Stockholm), Alice Dauriach (Koninklijke Zweedse Academie van Wetenschappen) en Will Steffen (Australian National University). Zij publiceerden hun bevindingen in de meest recente editie van Global Environmental Change.

Op naar een stabieler wereldklimaat

‘Wij onderzochten de verbanden tussen financiële instellingen en economische activiteiten in ecosystemen die cruciaal zijn voor een stabieler wereldklimaat’, stelt Galaz, adjunctdirecteur van het Stockholm Resilience Centre aan de Universiteit van Stockholm. ‘Wij hebben een methode ontwikkeld waarmee we een klein groepje internationale financiële spelers (‘financiële reuzen’) in kaart brengen die via hun aandelenbezit invloed hebben in bedrijven die actief zijn in het regenwoud van de Amazone en de boreale bossen’, zegt Crona. ‘Dit is het eerste onderzoek waarin data over internationale investeerders gekoppeld wordt aan wetenschappelijke kennis over de kantelpunten in ons ecosysteem’, aldus Steffen.

Investeerders zijn cruciaal

De onderzoekers tonen aan dat de onderzochte natuurgebieden tegenwoordig een systeemrisico vormen voor het internationale financiële stelsel. Wanneer de interne dynamiek binnen deze grote gebieden verandert, en de bodem en de bossen als gevolg daarvan grote hoeveelheden CO2 gaan uitstoten in de atmosfeer, wordt het in de toekomst beduidend lastiger om het klimaat te stabiliseren. Dat zal grote gevolgen hebben voor de economische en financiële stabiliteit.

Een handjevol aandeelhouders

Uit de studie blijkt dat een klein groepje grote financiële instellingen op dit moment economische activiteiten ondersteunt die een aantal natuurgebieden richting zo’n kantelpunt duwen. Zo wordt geïnvesteerd in bedrijven die soja, rundvlees, hout en andere producten produceren waarvan bekend is dat deze ontbossing en bosdegradatie veroorzaken. Op deze manier wordt de stabiliteit en de veerkracht van deze bossen ondermijnd.

De auteurs constateren dat een aanzienlijke hoeveelheid aandelen van de grootste bedrijven in bezit is van slechts een handjevol aandeelhouders. Hun totale bezit komt uit boven de10% bij drie van de acht bedrijven in het Amazonegebied, vijf van de acht bedrijven in de boreale bossen van Canada en drie van de vijf bedrijven in de boreale bossen van Rusland. De auteurs noemen dergelijke institutionele beleggers met een internationaal bereik ‘financiële reuzen’ vanwege hun potentieel om diverse natuurgebieden wereldwijd veerkrachtiger te maken.

Concrete doelstellingen

‘Investeerders hebben verschillende manieren om de bedrijven in hun portefeuille te beïnvloeden: ze kunnen bijvoorbeeld concrete doelen opstellen op het gebied van ontbossing en bosherstel en om de biodiversiteit te beschermen en te verbeteren. Ze kunnen ook ermee dreigen hun aandelen in het bedrijf te verkopen als de belangen van het bedrijf in kwestie en deze doelstellingen te ver uiteenlopen. En naast reputatieschade kan een bedrijf waarvan de aandelen verkocht zijn mogelijk ook hogere financieringskosten verwachten’, aldus Scholtens.

Cruciale rol

Tenslotte benadrukt het onderzoek dat de financiële sector de verantwoordelijkheid voor de transitie naar een duurzaam klimaat niet alleen kan dragen, hoewel het een cruciale rol speelt. Verantwoordelijker ondernemerschap en maatschappelijke betrokkenheid kan een zinvolle bijdrage leveren aan een beter beheer van deze bossen en aan de stabiliteit van het klimaat als geheel.

Meer informatie:

• Contact: Bert Scholtens
• De volledige publicatie Galaz, V., Crona, B., Dauriach, A., Scholtens, B., Steffen, W. 2018. Finance and the Earth system – Exploring the links between financial actors and non-linear changes in the climate system. Global Environmental Change 53:296-302

________________________________________________
> Meer nieuws van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde
> FEB-experts in de media