Actief vitamine D beperkt eiwitverlies in urine bij diabetes

Het vitamine D-preparaat paricalcitol vermindert eiwitverlies in de urine bij mensen met diabetes type 2. Dit is aangetoond in een internationale studie onder leiding van prof. dr. Dick de Zeeuw, hoogleraar Klinische Farmacologie in het UMCG. De resultaten van de studie, afgelopen week gepubliceerd in The Lancet, bieden een aanknopingspunt voor preventie van chronische nierziekte bij diabetespatiënten.

Een van de ernstige complicaties bij diabetes is een afnemende nierfunctie ofwel nefropathie. Een aanzienlijke deel van diabetespatiënten met nefropathie komt uiteindelijk aan de nierdialyse of krijgt een niertransplantatie. Een signaal van nefropathie is de aanwezigheid van eiwit in de urine (albuminurie).

In de huidige diabeteszorg probeert men nefropathie te voorkomen door stabiele bloedsuikergehalten na te streven en door bloeddrukverlagende medicijnen (zoals ACE-remmers) voor te schrijven. Deze medicijnen verminderen de albuminurie, wat een signaal is voor bescherming tegen verder nierfuctieverlies. Desondanks blijft nefropathie een belangrijke complicatie van diabetes, die het risico op vroegtijdig overlijden verhoogt.

Onderzoekers hebben nu sterke aanwijzingen dat preventie van nefropathie bij diabetes ook nog op een andere manier mogelijk is. Paricalcitol blijkt eiwitlekkage van de nieren bij diabetes type 2 aanzienlijk te verminderen. In een gerandomiseerde internationale trial verminderde de hoeveelheid eiwitten in de urine bij diabetespatiënten die paricalcitol gebruikten tot gemiddeld maximaal veertig procent, afhankelijk van de dosis.

Volgens prof. Dick de Zeeuw, voorzitter van de stuurgroep van de studie, was een interessante extra bevinding dat paricalcitol het meeste effect had bij mensen die hun zoutinname slecht wisten te beperken. Dit is juist de groep bij wie ACE-remmers het minst werkt. De Zeeuw ziet potenties voor paricalcitol als extra bescherming bovenop bestaande medicatie ter preventie van nefropathie bij diabetes.

Paricalcitol is een synthetische vorm van actief vitamine D, dat een functie heeft in de bot- en kalkstofwisseling. Het medicijn heeft een enigszins andere molecuulstructuur dan natuurlijk actief vitamine D. Het is geregistreerd voor de behandeling of preventie van te hard werkende bijnieren bij chronische nierinsufficiëntie.

De aanwijzing dat paricalcitol albuminurie kan tegengaan is bij toeval in een eerdere grote studie gevonden. “De studie die we nu hebben afgerond, laat zien dat het middel inderdaad iets anders kan dan waarvoor het bedoeld is. Het is een prachtige bijwerking van een bestaand middel”, aldus De Zeeuw. Om het geneesmiddel in te zetten in de diabetesbehandeling zijn aanvullende onderzoeken noodzakelijk, onder meer naar de langetermijneffecten ervan op de nierfunctie.

Noot voor de redactie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de persvoorlichters van het UMCG, tel. 050- 361 22 00