Begrenzing van kwalitatieve aansprakelijkheid; de grenzen voorbij?

Is de overheid aansprakelijk voor de waterschade die bij burgers ontstaat als een dijk doorbreekt? Ook als de dijk een veendijk blijkt te zijn en de dijkgraven niet hebben kunnen voorzien dat langdurige hitte het dijklichaam deed bezwijken? Dat is in de kernvraag in de de Wilnis-zaak. De rechtbank Amsterdam meende dat geen aansprakelijkheid kon worden aangenomen; het Hof vond van wel. Op dit moment is de zaak bij de Hoge Raad aanhangig.

Kwalitatieve aansprakelijkheid wil zeggen: aansprakelijkheid zonder dat schuld is vereist. In de huidige samenleving is een dergelijke aansprakelijkheid aan de orde van de dag. Maandag 4 oktober 2010 vindt in Groningen een congres plaats over dit onderwerp. Vier sprekers zullen elk vanuit eigen invalshoek een aspect van het thema belichten.

Bakens verzetten

Aansprakelijkheid in deze vorm deed zich ook in de afgelopen strenge winter gelden. Strenge vorst veroorzaakte grote scheuren en gaten in het wegdek. Is de wegenbeheerder dan aansprakelijk jegens de automobilist die daardoor schade oploopt? Of moet de eigen verantwoordelijkheid van de burger hoger in het vaandel komen en aansprakelijkheid in dergelijke gevallen worden afgewezen?

'Misschien vormt de huidige financiële crisis een aanknopingspunt om de bakens in deze verjuridiseerde samenleving te verzetten,' veronderstelt congresorganisator prof.mr. Fokko Oldenhuis. 'Maar wat zijn dan de criteria voor aansprakelijkheid?' vraagt hij zich af. 'Waar liggen de grenzen van aansprakelijkheid zonder schuld?'

De hangmatzaak

Op het congres komt de zaak aan de orde die de gemoederen van letselschadeadvocaten op dit moment het meest bezig houdt: de hangmatzaak. Een vrouw liep zwaar lichamelijk letsel op toen zij in haar tuin een hangmat had opgehangen en vervolgens - liggend in de hangmat - werd bedolven onder de twee meter lange stenen pilaar waaraan ze de hangmat had vastgemaakt. Zij sprak haar man aan in zijn hoedanigheid van medebezitter van hun huis en de pilaar.

Dat klinkt cru, aldus Oldenhuis, maar eigenlijk sprak zij in het verlengde van haar man hun WA-verzekering aan. De vraag waarom het gaat is: geldt een WA-verzekering ook binnen gezinsverband indien de aangesprokene medebezitter van het huis is, of geldt een WA-polis alleen maar als er derden, zijnde niet-gezinsleden, in het spel zijn? De rechtbank wees de vordering van de vrouw jegens haar man (lees: WA-verzekering) toe voor vijftig procent. Dat laatste omdat de man voor de helft eigenaar is van het huis.

'Je kunt je afvragen of een WA-verzekering zo niet wordt omgezet in een ongevallenverzekering,'  zei prof.mr. Ton Hartlief (Universiteit Maastricht) toen hij deze week in het Nederlands Juristenblad de staf over dat vonnis brak. Oldenhuis  oppert een andere mogelijkheid: misschien is het zeer zware letsel dat de vrouw is overkomen richtinggevend geweest bij de uitspraak van de rechtbank. Maar dat iemand heel zwaar letsel oploopt, kan zijns inziens op zichzelf genomen geen grondslag voor vergoeding door een ander zijn. De Hoge Raad doet op 8 oktober 2010 uitspraak in de hangmatzaak.

Congres

Op het derde Gronings letselschadecongres is prof.mr. J. Spier een van de sprekers. Hij is de Advocaat-Generaal in beide zaken - Wilnis en hangmat. Naast Spier zal prof.mr. G.E. van Maanen, hoogleraar privaatrecht aan de Universiteit van Maastricht, mr. R.A. Dozy, Vice-president aan het Gerechtshof van Arnhem en mr. A.J. Van, advocaat bij Beer Advocaten spreken.

De leiding zal deze dag in handen zijn van prof.mr. F.T. Oldenhuis, universitair hoofddocent en hoogleraar religie en recht aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Het congres wordt bezocht door letselschadespecialisten, rechters, wetenschappers en geïnteresseerde studenten. Beide groepen belangenbehartigers (van verzekeraars alswel van slachtoffers) zijn in ruime mate vertegenwoordigd.

Noot voor de pers

Meer informatie: prof.mr. F.T. Oldenhuis, tel. 050-363 5472, e-mail: f.t.oldenhuis rug.nl