Bridging the gap

Littekens behandelen met lichaamseigen vet

Lipofilling – het inspuiten van uit liposuctie verkregen vetweefsel – wordt door plastisch chirurgen al tientallen jaren gebruikt, bijvoorbeeld voor borstreconstructies of ingrepen in het gezicht. Het wordt vanaf 2017, na onderzoek van de Nederlandse Brandwonden Stichting, ook vergoed door zorgverzekeraars voor het behandelen van littekens na chirurgie, ongelukken of brandwonden. Sluitend wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van lipofilling was er nog niet. Dat is er nu wel. Maroesjka Spiekman laat in haar proefschrift zien hoe het mogelijk is dat littekens verminderen of verdwijnen na het inspuiten van eigen vetweefsel.

Spiekman en haar UMCG collega’s voerden onder andere een studie uit waarin 30 patiënten met ernstige littekens twee keer een stamcelbehandeling ondergingen. Daarbij werd vet ingespoten in de littekens die klachten gaven. Lipofilling bleek bij deze patiënten een vermindering van klachten te geven, waarbij de littekens meer gingen lijken op normale huid. Ook trof Spiekman microscopische veranderingen aan in het littekenweefsel die wijzen op regeneratie. In het laboratorium liet ze daarnaast zien dat volwassen stromale (stam)cellen uit vetweefsel de activatie van huidbindweefselcellen (huidfibroblasten) kunnen remmen: overmatige activatie van deze cellen zorgt voor littekenvorming. Groeifactoren van (stam)cellen uit vet zouden dus als therapie ter voorkoming van littekens kunnen dienen.

Het verkrijgen van deze stromale (stam)cellen uit vet is een tijdrovend proces. Daarom onderzochten Spiekman en haar collega’s ook verschillende manieren om voldoende stromale (stam)cellen uit vet te verkrijgen voor gebruik in patiënten. Als eerste hebben zij stromale stamcellen uit vet in het laboratorium sneller laten groeien met behulp van extra groeifactoren uit menselijke bloedplaatjes. Ook vergeleken zij verschillende manieren om tijdens operaties snel stromale (stam)cellen uit vet te verkrijgen. Op dit moment wordt één van deze methoden nog getest in een klinische placebo-gecontroleerde patiëntenstudie. Daarin staat de vraag centraal of het inspuiten van de stromale (stam)celfractie de vorming van ontsierende littekens kan tegengaan.

Maroesjka Spiekman (1990) studeerde Geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij verrichte haar onderzoek binnen de afdelingen Medische biologie en Plastische Chirurgie van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Het onderzoek werd onder andere gefinancierd door Stichting de Drie Lichten, Ubbo Emmius Fonds (Talent Grant) en JK de Cock Stichting. Spiekman is nu als arts-assistent verbonden aan de afdeling Chirurgie van de Treant Zorggroep. De titel van haar proefschrift is: “Bridging the gap: adipose tissue-based therapy for dermal scarring”.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/23ea1d0c-6c7c-4944-a881-9d624ca4d3ea