T cell-dependent B cell hyperactivity in primary Sjögren's syndrome

Nieuwe aanknopingspunten voor behandeling syndroom van Sjögren

Gwenny Verstappen identificeerde in haar promotieonderzoek een nieuwe biomarker die de ziekteactiviteit in kaart kan brengen bij patiënten met het syndroom van Sjögren, namelijk de frequentie van circulerende T folliculaire helper (Tfh) cellen. Zulke afweercellen stonden in haar proefschrift centraal, niet alleen als mogelijke biomarker maar ook als doelwit van behandeling. Het onderzoek biedt aanknopingspunten voor nieuwe therapieën en personalized medicine, en is daardoor interessant voor patiënten.

Het primaire syndroom van Sjögren (pSS) is een zeldzame, systemische auto-immuunziekte. Kenmerkend voor de ziekte is dat het immuunsysteem overactief is, waardoor de vocht afscheidende klieren zoals de speeksel- en traanklieren chronisch ontstoken zijn. Patiënten hebben daardoor last van een droge mond, droge ogen, vermoeidheid, gewrichtspijn en spierpijn. Tot slot hebben zij een veel hoger risico op het ontwikkelen van lymfeklierkanker.

Verstappen identificeerde in haar studies niet alleen een biomarker die ziekteactiviteit kan opsporen, maar ook een bruikbare biomarker voor de aanwezigheid van een bepaald soort lymfklierkanker, het MALT-lymfoom. Ook toonde zij, samen met haar collega’s, verschillende biologische effecten aan van immunotherapie (therapie die het immuunsysteem onderdrukt) met rituximab of abatacept. B cel depletie therapie met rituximab blijkt vooral de frequentie van circulerende Tfh cellen te verminderen en dat komt overeen met een afname van de ziekteactiviteit. Behandeling met abatacept, een remmer van T-cel activatie, zorgt omgekeerd voor verlaagde hyperactiviteit van B-cellen. Aan de hand van deze resultaten concludeert Verstappen dat het remmen van de interactie tussen Tfh-cellen en B-cellen cruciaal is voor succesvolle behandeling van ziekteactiviteit bij pSS.

Gwenny Verstappen (1988) studeerde Farmacie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij verrichte haar onderzoek binnen de afdelingen Reumatologie en Klinische Immunologie van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Een deel van het onderzoek werd gesponsord door Bristol-Myers Squibb en Roche. Voor vervolgonderzoek kreeg Verstappen een Rubicon beurs, waarmee zij binnenkort start aan de University of Melbourne, Australië. De titel van haar proefschrift is: “T cell-dependent B cell hyperactivity in primary Sjögren’s syndrome: Biomarker and target for treatment”.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/55ac2b4b-69c7-4990-be0d-b65edc6355ce