The clinical value of HDL function measurements

De klinische waarde van HDL-functiemetingen

Ebtehaj richtte zich in haar proefschrift op de verschillende fysiologische functies van High Density Lipoproteïnen (HDL), een klasse van cholesterol transporterende deeltjes in het bloed. Lage plasmaconcentraties van HDL-cholesterol, ook bekend als het “goede cholesterol”, zijn geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.  Het mechanisme waarmee HDL beschermt tegen hart- en vaatziekten is echter complex: HDL-cholesterol is mogelijk slechts een “biomarker” voor een gunstige werking van HDL. HDL deeltjes hebben een aantal eigenschappen die kunnen bijdragen aan bescherming tegen hart- en vaatziekten. Een belangrijke functie van HDL  is het verwijderen van overmatig cholesterol uit met vetten opgeladen macrofagen (schuimcellen) in de vaatwand. Het opnemen van dit cellulair cholesterol door HDL vormt de eerste stap in de “reverse cholesterol transport (RCT) route”, die verantwoordelijk is voor verwijdering van cholesterol uit het lichaam. Daarnaast heeft HDL anti-oxidatieve eigenschappen: het vermogen om atherosclerose-bevorderende oxidatieve veranderingen van LDL deeltjes (“slecht cholesterol”) te remmen. Bovendien heeft HDL anti-inflammatoire eigenschappen, zoals het vermogen om door ontstekingsmediatoren-geїnduceerde veranderingen van de binnenbekleding van vaatwanden te verminderen.

Anderzijds hebben meerdere studies aangetoond dat HDL het vermogen om te beschermen tegen hart- en vaatziekten kan verliezen. Tevens laten recente klinische onderzoeken met HDL cholesterol-verhogende medicatie teleurstellende resultaten zien met betrekking tot de ontwikkeling van hart- en vaatziekten. Deze data hebben geleid tot de aanname dat de functionele kwaliteit van HDL-deeltjes belangrijker is dan de absolute hoeveelheid HDL-cholesterol aanwezig in het bloed. Het belang van HDL-functionaliteit voor het risico op hart- en vaatziekten is echter nog niet onomstotelijk vastgesteld. Daarom was het doel van de studies beschreven in het proefschrift van Ebtehaj om meer inzicht te krijgen in het belang van HDL-functionaliteit voor het risico op hart- en vaatziekten in verschillende patiëntengroepen.

Zij concludeert dat belangrijke informatie kan worden verkregen uit het meten van HDL-functionaliteiten die uitstijgt boven het bepalen van alleen HDL-cholesterol concentraties. Er is nu een dringende noodzaak voor grote prospectieve studies om vast te stellen of HDL-functionaliteit hart- en vaatziekten kan voorspellen in de algemene bevolking.

CV Sanam Ebtehaj

Sanam Ebtehaj (1983) studeerde aan de Universiteit van Tabriz, Iran en volgde een jaar van het Life Sciences and Technology programma aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Haar promotieonderzoek vond plaats in het Researchlaboratorium Kindergeneeskunde van het Universitair Medisch Centrum Groningen onder leiding van dr. Uwe J.F. Tietge en prof. dr. Folkert Kuipers. Inmiddels is zij werkzaam als Research Associate in de Department for Cardiovascular Medicine, Mayo Clinic, Rochester, MN. De titel van haar proefschrift luidt: The clinical value of HDL function measurements.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/5d9bd665-6fd7-4ab2-b5e8-a89c13703397